શંકર ભગવાનને શા માટે નીલકંઠ કહેવામા આવે છે ? જાણો પૌરાણિક કથા

સ્વયંભુ શિવાશંકરને આપણે ઘણા નામથી ઓળખીએ છીએ. તેઓ મહાદેવ, ભોલેનાથ, શંકર, મહેશ, રુદ્ર સહિત ઘણા નામોથી જાણીતા છે. અને આપણે શિવને નીલકંઠ પણ કહેવામાં આવે છે. પરંતુ બહુ ઓછા લોકો જાણે છે કે કેવી રીતે ભોલેનાથને નીલકંઠ નામ પડ્યું. આ વિશે એક દંતકથા છે. આ લેખમાં અમે તમને આ દંતકથા વિશે જણાવી રહ્યા છીએ જેમાં સમજાવવામાં આવ્યું છે કે શા માટે ભગવાન શિવને નીલકંઠ કહેવામાં આવે છે.

પુરાણો અનુસાર બંને દેવ અને દાનવો અમૃત મેળવવા ઇચ્છતા હતા. તેથી જ સમુદ્ર મંથન કરાયો હતો. આ મહાસાગર દૂધના સમુદ્રમાં (ક્ષીરસાગર) મંથન કરાયું હતું. વાસુકી સાપને સમુદ્ર મંથન માટે દોરડું બનાવવામાં આવ્યું હતું. ત્યારબાદ બંને દેવતાઓ અને દાનવોએ અમૃત માટે સમુદ્રનું મંથન કરવાનું શરૂ કર્યું. આ મંથનમાંથી લક્ષ્મી, શંખ, કૌસ્તુભમણી, ઐરાવત, પરિજાત, ઉચ્છૈશ્વ, કામધેનુ, કાલકૂટ, અપ્સરા નામના રંભા, વરૂણી મદિરા, ચંદ્રમા, ધન્વંતરી, અમૃત અને કલ્પવૃક્ષ, આ 14 રત્નો બહાર આવ્યા. દેવતાઓએ ચતુરાઇ બતાવી અને અમૃત લેવામાં સફળ થયા. પરંતુ અમૃતની સાથે ઝેર પણ બહાર આવ્યું. તે દરમિયાન કાલકૂટ નામનો ભયંકર ઝેર સમુદ્રમાંથી બહાર આવ્યું. આ ઝેરની આગ એટલી ઝડપી હતી કે તે દસ દિશામાં સળગવા લાગી. દેવો અને દાનવો પણ એ વિષની આગથી સળગવા લાગ્યા.

આ ઝેર એટલું વધારે જોખમી હતું કે જો તેનો એક ટીપું પણ સંસ્કાર પર પડે તો તેમાં સંસારનો નાશ કરવાની શક્તિ હતી. આ જાણીને દેવતાઓ અને દાનવો ગભરાઈ ગયા. તેઓ તેને હલ કરી શક્યા ન હતા. આ રીતે દેવ અને દાનવો બધા શિવાજી પાસે પહોંચ્યા. શિવજીએ બધાની વાત સાંભળી અને એક નિરાકરણ લાવ્યું. તેણે કહ્યું કે તે આખું ઝેર જાતે પીશે. ત્યારે જ શિવજીએ ઘડો ઉઠાવ્યો જેમાં ઝેર હતું અને તેણે જોતાની સાથે જ આખું ઝેર પી લીધું. પણ તે ઝેર ગળી શક્યું નહીં. તેણે તેને તેના ગળામાં રાખ્યું. આના કારણે તેનું ગળું બ્લુ થઈ ગયું અને આ જ કારણથી તેનું નામ નીલકંઠ પડ્યું. શિવાજીએ ઝેર પીધું તે સમયે, ઝેરના થોડા ટીપાં જમીન પર પડ્યાં, જેના કારણે વીંછી, સાપ વગેરે હતા અને કેટલાક છોડ તેને લઈ ગયા. આ કારણે આ જીવો ઝેરી બની ગયા.