પિતૃ પક્ષ 2023 : જાણો દેવનગરી ગયામાં પિંડ દાન શા માટે કરવામાં આવે છે અને તેનું ધાર્મિક મહત્વ શું ?

હિન્દુ ધર્મમાં પિતૃ પક્ષનું વિશેષ મહત્વ છે. આ સમય પૂર્વજોને સમર્પિત છે, આ માહિનામાં પિતૃઓની શાંતિ માટે શ્રાદ્ધ તર્પણ અને પિંડદાન કરવામાં આવે છે, આ ધાર્મિક તહેવાર દર વર્ષે પિતૃપક્ષ ભાદરવા મહિનાના સુદ પક્ષની પૂર્ણિમાના દિવસથી શરૂ થાય છે અને ભાદરવા મહિનાના વદ પક્ષની અમાસ સુધી ચાલુ રહે છે. આ વર્ષે પિતૃ પક્ષ 29 સપ્ટેમ્બરથી શરૂ થઈ રહ્યો છે. તે જ સમયે, પિતૃ પક્ષ 14 ઓક્ટોબરના રોજ સમાપ્ત થાય છે. આ દિવસ અશ્વિન અમાવસ્યા છે, જેને સર્વપિત્રી અમાવસ્યા પણ કહેવાય છે. પિતૃ પક્ષ દરમિયાન, પિતૃઓને મોક્ષ આપવા માટે અર્પણ કરવામાં આવે છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, શ્રાદ્ધ અને પિંડ દાન કરવાની પણ પરંપરા છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે પિંડ દાન ફક્ત દેવનગરી ગયામાં જ શા માટે કરવામાં આવે છે? તો ચાલો જાણીએ...

ધાર્મિક ગ્રંથોમાં એવું સૂચિત છે કે પ્રાચીન સમયમાં ગયાસુર નામનો રાક્ષસ હતો. તેઓ વિશ્વના સર્જક ભગવાન વિષ્ણુના પરમ ભક્ત હતા. ગયાસુરે તેની તપસ્યાથી ભગવાન વિષ્ણુને પ્રસન્ન કર્યા અને દેવતાઓ કરતાં પણ પવિત્ર બનવાનું વરદાન મેળવ્યું. કહેવાય છે કે તે જમાનામાં ગયાસુરના દર્શન કરવાથી જ વ્યક્તિના તમામ પાપ નષ્ટ થઈ જતા હતા. આ ઉપરાંત, વ્યક્તિ મૃત્યુ પછી સ્વર્ગ પ્રાપ્ત કરી શકે છે. જેના કારણે સ્વર્ગમાં અરાજકતા ફેલાઈ ગઈ.

આ જોઈને સ્વર્ગના દેવતાઓ ચિંતિત થઈ ગયા. ત્યારે બ્રહ્માજીએ ગયાસુરને પવિત્ર સ્થાન પર યજ્ઞ કરવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી. આ સાંભળીને ગયાસુર પોતે ગયા જીમાં જમીન પર સૂઈ ગયા. આ જ સ્થાન પર દેવતાઓએ ગયાસુરના શરીર પર યજ્ઞ કર્યો હતો. જો કે ગયાસુરનું શરીર સ્થિર હતું. આ જાણીને બધા ભગવાન વિષ્ણુ પાસે ગયા અને ગયાસુરની ભક્તિમાંથી મુક્તિ અપાવવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી.

ત્યારે ભગવાન વિષ્ણુ ગયાસુરના શરીર પર બેઠા. ગયાસુર પણ તેનાથી પરેશાન ન હતા. ત્યારે ભગવાન વિષ્ણુ પ્રસન્ન થયા અને ગયાસુરને વરદાન માંગવા કહ્યું. આ સાંભળીને ગયાસુરે કહ્યું- તમે આ સ્થાન પર અનંતકાળ સુધી બેઠા રહો. આ સાંભળીને ભગવાન વિષ્ણુ ભાવુક થઈ ગયા.

ગયાસુરનું શરીર પથ્થરમાં ફેરવાઈ ગયું. ત્યારે ભગવાન વિષ્ણુએ કહ્યું - જે વ્યક્તિ ગયામાં પોતાના પૂર્વજોના પિંડ દાન ભક્તિથી કરશે. તેના મૃત પૂર્વજો મોક્ષ પ્રાપ્ત કરશે. ત્રેતાયુગમાં ભગવાન શ્રી રામે ફાલ્ગુ નદીના કિનારે તેમના પિતા દશરથનું પિંડ દાન કર્યું હતું. તેથી, અનાદિ કાળથી, ગયામાં પૂર્વજોના પિંડ દાન કરવામાં આવે છે.