એક સાથે 33 કરોડ દેવી-દેવતાઓના દર્શન કરાવતી ઉત્તરાખંડની પાતાલ ભુવનેશ્વર ગુફા, જાણો પૌરાણિક મહત્વ..
પવિત્ર શ્રાવણ માસ તેના મધ્ય ચરણમાં છે, ત્યારે ભગવાન ભોળાનાથના ભક્તો શિવ પૂજામાં મગ્ન બન્યા છે. હરેક શિવાલયો હર હર મહાદેવના નામથી ગુંજી ઉઠ્યા છે. સનાતન ધર્મમાં 33 કરોડ દેવી-દેવતાઓનો ઉલ્લેખ છે. તેથી આ એવી જગ્યા કે, જ્યાં 33 કોટિ દેવતાના દર્શન કરી શકો છો…
ઉત્તરાખંડના પિથોરાગઢ સ્થિત પાતાલ ભુવનેશ્વર ગુફામાં તમે એક સાથે 33 કરોડ દેવી-દેવતાઓના દર્શન કરી શકો છો. માન્યતાઓ અનુસાર, ત્રેતાયુગમાં આ મંદિરની શોધ કરનાર રાજા ઋતુપર્ણ પ્રથમ વ્યક્તિ હતા. દ્વાપર યુગમાં પાંડવોએ આ ગુફાની પુનઃ શોધ કરીને અહીં રહી ભગવાન શિવની પૂજા શરૂ કરી હતી. પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, આ ગુફા આદિ શંકરાચાર્ય દ્વારા 8મી સદીમાં કલિયુગમાં મળી હતી.
ગુફા સુધી પહોંચવા માટે ખૂબ જ સાંકડા માર્ગમાંથી પસાર થવું પડે છે. આ ગુફા દરિયાની સપાટીથી લગભગ 90 ફૂટ ઊંડી અને 160 મીટર લાંબી છે. ગુફા પર પહોંચ્યા પછી, તમને એક આકૃતિ દેખાય છે. જે 100 પગ સાથે હાથી ઐરાવતની દેખાય છે. તે પછી એક આકૃતિ જોવામાં આવે છે જે સર્પનું સરપ્લસ દર્શાવે છે. આ સાથે પાતાલ ભુવનેશ્વર ગુફામાં એક અતિ પ્રાચીન શિવલિંગ પણ છે. ગુફામાં આગળ જતાં, ચમકતા પથ્થરો ભગવાન શિવના તાળાઓમાંથી વહેતી માતા ગંગાને દર્શાવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે, આ ગુફામાં ભગવાન ગણેશનું કપાયેલું માથું સ્થાપિત કરવામાં આવ્યું હતું. ગુફા તરફ જતી સાંકડી સુરંગમાં વિવિધ દેવી-દેવતાઓની જટિલ છબીઓ છે.
માન્યતાઓ અનુસાર પાતાલ ભુવનેશ્વર ગુફામાં ખૂબ જ પ્રાચીન શિવલિંગ છે. કહેવાય છે કે, આ શિવલિંગની લંબાઈ સતત વધી રહી છે, અને જ્યારે આ શિવલિંગ ગુફાની છતને અડશે ત્યારે આ પૃથ્વીનો નાશ થશે. આ ગુફામાં 4 સ્તંભો પણ છે, જે 4 યુગો એટલે કે, સતયુગ, ત્રેતાયુગ, દ્વાપર યુગ અને કળિયુગનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. આ તમામ સ્તંભોમાં એક સ્તંભ લાંબો છે અને તેને કળિયુગનો આધારસ્તંભ માનવામાં આવે છે. પૌરાણિક માન્યતાઓ અનુસાર, આ ગુફામાં ચાર દરવાજા છે જે નીચે મુજબ છે - દ્વાર, પાપ દ્વાર, ધર્મ દ્વાર અને મોક્ષ દ્વાર. એવું માનવામાં આવે છે કે જ્યારે લંકાપતિ રાવણનું મૃત્યુ થયું ત્યારે પાપદ્વાર બંધ થઈ ગયો હતો. જોકે, મહાભારતના યુદ્ધ બાદ આ કિલ્લો બંધ થઈ ગયો હતો.
