ઇઝરાયલની સહાયથી ભારત તૈયાર કરશે ‘ઘાતક’ ડ્રોન, ચીન–પાકિસ્તાન માટે વધશે ચિંતા

ભારત પોતાની સંરક્ષણ ક્ષમતાઓને શક્તિશાળી બનાવવાની દિશામાં એક નિર્ણાયક પગલું ભરતી વખતે ઈઝરાયલના અદ્યતન હેરોન MK-II ડ્રોનની નવી ખરીદી તેમજ સ્થાનિક ઉત્પાદનની પ્રક્રિયાને વેગ આપી રહ્યું છે.

ઓપરેશન સિંદૂર બાદ લાગુ કરાયેલી કટોકટીની વ્યવસ્થા હેઠળ શરૂ કરાયેલા આ પગલાથી ભારતની લાંબા અંતરના સર્વેલન્સ ક્ષમતા માત્ર વધુ મજબૂત બનશે નહિ, પરંતુ આધુનિક UAV ટેક્નોલોજીનું દેશની અંદર ઉત્પાદન થઈ શકે તેવું પુરજોશે સંભવ બની રહ્યું છે. અધિકારીઓ અનુસાર, આ પહેલ ભારતને હાઈ-ટેક ડ્રોન ટેક્નોલોજીનું સ્વદેશીકરણ કરવાની દિશામાં એક ઐતિહાસિક લાભ આપી શકે છે અને આવનારા વર્ષોમાં સરહદી પ્રદેશોમાં વધુ ચોક્સાઈવાળી દેખરેખ માટે નવી તાકાત પૂરું પાડશે.

સૂત્રો જણાવે છે કે આ અદ્યતન UAVsનું સંપૂર્ણ ટેક્નોલોજી ટ્રાન્સફર અને સ્થાનિક ઉત્પાદન માટે ‘મેક ઇન ઇન્ડિયા’ પહેલ અંતર્ગત ચર્ચાઓ તેજ થઈ છે. થલસેના, વાયુસેના અને નૌસેનાએ હેરોન MK-II ખરીદવાનો નિર્ણય કરી દીધો છે, જોકે નૌસેના દ્વારા ઓર્ડર કરાયેલી ચોક્કસ સંખ્યા હજી જાહેર નથી. ઇઝરાયલ એરોસ્પેસ ઇન્ડસ્ટ્રીઝ (IAI) દ્વારા બનાવાયેલા આ ડ્રોન મધ્યમ ઊંચાઈ પર લાંબી ઉડાન ભરવામાં સક્ષમ છે અને 35,000 ફૂટ સુધી ઉડાન લીધા બાદ 150 નોટની ઝડપે સતત 45 કલાક સુધી કાર્યરત રહી શકે છે.

1430 કિલો સુધીનું વજન વહન કરવાની ક્ષમતા ધરાવતો આ ડ્રોન ચીન અને પાકિસ્તાનની સરહદો પર ટૂંકા તથા લાંબા અંતરના ખતરાઓ પર નજર રાખવામાં અત્યંત અસરકારક સાબિત થયો છે. ભારત અગાઉથી જ હેરોન સિરીઝના ડ્રોનનો ઉપયોગ કરી રહ્યું છે અને LAC પરના ચીન સાથેના તણાવ બાદ 2021થી તેની ખરીદી વધુ ઝડપથી વધારવામાં આવી છે.

IAIએ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે તેઓ ‘મેક ઇન ઇન્ડિયા’ પ્રત્યે પ્રતિબદ્ધ છે અને HAL તથા Elcom જેવી ભારતીય સંસ્થાઓ સાથે સંયુક્ત ભાગીદારી દ્વારા ભારતમાં જ હેરોન MK-IIનું ભારતીય સંસ્કરણ ઉત્પન્ન કરવાનો માર્ગ બનાવવામાં આવી રહ્યો છે. આ ભાગીદારી માત્ર ડ્રોનનું સ્થાનિક ઉત્પાદન પૂરતું નહીં રહે, પરંતુ ભવિષ્યમાં ભારતની જરૂરિયાતોને ધ્યાનમાં રાખીને અન્ય અદ્યતન UAV પ્લેટફોર્મ પણ દેશમાં જ તૈયાર કરી શકાય તેવા લક્ષ્ય સાથે આગળ વધી રહી છે. આ સાથે ભારતીય વાયુસેના તથા સંરક્ષણ મંત્રાલય ‘પ્રોજેક્ટ ચિતા’ પર પણ સક્રિયપણે કામ કરી રહ્યા છે, જેના દ્વારા હાલના હેરોન કાફલાને વધુ શક્તિશાળી સેન્સર્સ, હાઈ-એન્ડ કેમેરા અને જરૂર પડે તો હથિયાર લાદવાની ક્ષમતા સાથે અપગ્રેડ કરવામાં આવશે.

આ સમગ્ર પહેલ ભારતને આગામી દાયકામાં ડ્રોન–યુદ્ધ, નજર–સુએલન્સ, અને ટેકનોલોજી આધારિત બોર્ડર સિક્યુરિટીમાં એશિયાની સૌથી મજબૂત શક્તિઓમાં સ્થાન અપાવશે, જે ચીન તથા પાકિસ્તાન બંને માટે વ્યૂહાત્મક પડકાર ઊભો કરી શકે છે.