યુપી અને હરિયાણાએ સ્વચ્છ હવા પૂરી પાડવા વર્લ્ડ બેન્કથી 4977 કરોડની લોન લીધી

વાયુ પ્રદૂષણ દક્ષિણ એશિયાના દેશો માટે સૌથી ગંભીર પર્યાવરણીય પડકારોમાંનું એક બની ગયું છે.

આ પૃષ્ઠભૂમિમાં વર્લ્ડ બેન્કના એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર્સ બોર્ડે ભારતના બે મોટા અને ઘનવસ્તી ધરાવતા રાજ્યો ઉત્તર પ્રદેશ અને હરિયાણામાં હવાની ગુણવત્તામાં સુધારો લાવવા માટે બે મહત્વપૂર્ણ પ્રોજેક્ટ્સને 4977 કરોડ રૂપિયાની લોન મંજૂર કરી છે. આ બંને કાર્યક્રમો સંયુક્ત રીતે 270 મિલિયનથી વધુ લોકોને સ્વચ્છ હવા પ્રદાન કરવાનો લક્ષ્યાંક ધરાવે છે અને આ પ્રોજેક્ટ્સનો હકારાત્મક પ્રભાવ પડોશી રાજ્યો પર પણ પડશે. આ પહેલનો એક મહત્ત્વનો હેતુ બંને રાજ્યોને વધુ આકર્ષક બિઝનેસ ડેસ્ટિનેશન બનાવવા સાથે સ્થાનિક સ્તરે રોજગાર સર્જનને નવી દિશા આપવાનો પણ છે.

વર્લ્ડ બેન્કના કાર્યકારી કન્ટ્રી ડાયરેક્ટર પૉલ પ્રોસીએ જણાવ્યું કે દક્ષિણ એશિયામાં હવાઈ પ્રદૂષણ લોકોના સ્વાસ્થ્ય, ઉત્પાદનક્ષમતા અને જીવન ગુણવત્તાને નુકસાન પહોંચાડે છે. તેમણે ખાસ કરીને જણાવ્યું કે હરિયાણા અને ઉત્તર પ્રદેશ સરકારોએ પહેલીવાર 'એરશેડ-આધારિત' બહુ-ક્ષેત્રીય અભિગમ અપનાવ્યો છે, જે એક વિસ્તારના પ્રદૂષણને અલગ રાજ્યોના સહયોગથી નિયંત્રિત કરવાનો મોડેલ છે. પ્રોસીએ ઉમેર્યું કે આ પ્રોજેક્ટ્સ માત્ર પર્યાવરણ સુધારશે જ નહીં, પણ યુવાનો અને મહિલાઓ માટે ગ્રીન જોબ્સનું નવું ઈકોસિસ્ટમ પણ સર્જશે.

આ મંજૂર કરવામાં આવેલા પ્રોજેક્ટ્સમાં સૌથી મોટું છે ઉત્તર પ્રદેશ ક્લીન એર મેનેજમેન્ટ પ્રોગ્રામ (UPCAMP). આ માટે આશરે $299.66 મિલિયન, એટલે કે 2487 કરોડ રૂપિયાનું ભંડોળ ફાળવવામાં આવ્યું છે. UPCAMP હેઠળ રાજ્ય સરકારે તૈયાર કરેલા ક્લીન એર પ્લાનને અમલમાં મૂકવામાં આવશે, જેમાં વાહનવ્યવહાર, ઔદ્યોગિક પ્રણાલીઓ અને કૃષિ ક્ષેત્રમાં ઉત્સર્જન ઘટાડવા માટે વિશાળ રોકાણ કરવામાં આવશે. આ યોજના હેઠળ રાજ્યના 3.9 મિલિયન ઘરોને સ્વચ્છ અને વિકલ્પરૂપ રસોઈ ઈંધણની સુવિધા મળશે, જે અંદરનાં પ્રદૂષણને ઘટાડવામાં મહત્વપૂર્ણ સાબિત થશે.

પરિવહન ક્ષેત્રમાં મોટા પરિવર્તનો લાવવાના પ્રયત્નો પણ UPCAMPનો ભાગ છે. લખનઉ, કાનપુર, વારાણસી અને ગોરખપુરમાં 15,000 ઇલેક્ટ્રિક થ્રી-વ્હીલર અને 500 ઇલેક્ટ્રિક બસો શરૂ કરવામાં આવશે, જેથી શહેરોમાં પ્રદૂષણના મુખ્ય સ્ત્રોત પૈકીનું વાહનપ્રદૂષણ અસરકારક રીતે ઘટે. ઉપરાંત, 13,500 જેટલા હેવી-ડ્યુટી પ્રદૂષણકાર વાહનોને ઓછા ઉત્સર્જનવાળી ટેકનોલોજીથી બદલવા માટે પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે. કૃષિ ક્ષેત્રમાં પણ સુધારો લાવવા ખાતરનો અન્યાયી ઉપયોગ અટકાવવા, પાકના અવશેષોના સંચાલન અને પશુધનના કચરાના વૈજ્ઞાનિક નિકાલ જેવી પ્રવૃત્તિઓને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે.