આધાર કાર્ડની ફોટોકૉપી પર પ્રતિબંધ, હોટેલ-ઇવેન્ટમાં ડિજિટલ ચેકિંગ ફરજિયાત

સરકાર આધાર કાર્ડના દુરુપયોગ અને પ્રાયવસીની સુરક્ષા વધારવા માટે એક મોટો ફેરફાર અમલમાં લાવવાની તૈયારીમાં છે.

નવા નિયમ મુજબ હવે હોટેલ્સ, ઇવેન્ટ આયોજકો, રિટેલ આઉટલેટ્સ કે અન્ય કોઈપણ સંસ્થા ગ્રાહકો પાસેથી આધાર કાર્ડની ફિઝિકલ ફોટોકૉપી લઈ તેને સંગ્રહિત કરી શકશે નહીં. કેન્દ્ર સરકાર આ નિયમને ટૂંક સમયમાં જાહેર કરવાની છે, જ્યારે UIDAIએ તેને પહેલેથી જ મંજૂરી આપી દીધી છે. અત્યાર સુધી અનેક જગ્યાઓ પર આધારની ઝેરોક્સ લઈને ફાઇલોમાં રાખવાની પ્રણાલી સામાન્ય હતી, પરંતુ તેમાં વ્યક્તિગત માહિતી લીક થવાના જોખમો વધી રહ્યા હતા. આ બદલાવનો મુખ્ય ઉદ્દેશ ડેટાની સલામતી મજબૂત કરવો અને પ્રાયવસીના ભંગને ટાળવો છે.

UIDAIના CEO ભુવનેશ કુમારના જણાવ્યા પ્રમાણે, હવે કોઈપણ સંસ્થા ઓફલાઇન આધાર વેરિફિકેશન કરવા માંગે તો તેમને UIDAI સાથે ફરજિયાત રીતે રજિસ્ટ્રેશન કરાવવું પડશે. પેપર-આધારિત વેરિફિકેશનને સંપૂર્ણપણે બંધ કરીને ફક્ત ડિજિટલ માધ્યમથી જ ઓળખ ચકાસણી કરવાની પરવાનગી આપવામાં આવશે. આ માટે હોટેલ્સ, રિટેલ સ્ટોર્સ કે ઇવેન્ટ સ્થળોએ UIDAIની સુરક્ષિત API દ્વારા QR કોડ સ્કેનિંગ કે અધિકૃત એપ આધારિત વેરિફિકેશન સિસ્ટમનો ઉપયોગ કરવો ફરજિયાત બનશે. આ વ્યવસ્થા વપરાશકર્તાના ડેટાને કોઈપણ પ્રકારની ગેરકાયદેસર નકલ કે લીકથી સુરક્ષિત રાખશે અને સંસ્થાઓ માટે પણ પારદર્શક સિસ્ટમ ઉભી કરશે.

UIDAI હાલમાં નવી ઍપ્લિકેશનનું બીટા-ટેસ્ટિંગ કરી રહ્યું છે, જેમાં ‘એપ-ટુ-એપ’ ઓફલાઇન વેરિફિકેશન સુવિધા છે. આથી હંમેશા સેન્ટ્રલ સર્વર સાથે કનેક્શનની જરૂર નહીં પડે, જેના કારણે નેટવર્ક સમસ્યાવાળા વિસ્તારોમાં પણ આધાર ચેકિંગ અટકશે નહીં. ઍરપોર્ટ, મોલ્સ કે ઇવેન્ટ સ્થળો પર, જ્યાં ઇન્ટરનેટ કનેક્ટિવિટી વારંવાર ખોરવાય છે, ત્યાં આ એપ આરામથી કામ કરશે. હાલની સર્વર આધારિત સિસ્ટમમાં ટેકનિકલ ખામીઓની કારણે વેરિફિકેશન અટકી જતું હતું, પરંતુ નવો QR-આધારિત મોડેલ આ મુશ્કેલીને દૂર કરશે અને વ્યવસ્થા ઘણી ઝડપી બનશે.

આ નવી પ્રક્રિયા આવનારા 18 મહિનામાં સંપૂર્ણ રીતે લાગુ થનારા *ડિજિટલ પર્સનલ ડેટા પ્રોટેક્શન ઍક્ટ* સાથે સુસંગત છે. પેપર કૉપી પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ લાગવાથી ડેટા લીક, દુરુપયોગ અને ઓળખની ચોરી જેવા જોખમો લગભગ નાબૂદ થઈ જશે. સરકારનો આ પ્રયાસ ડિજિટલ સિક્યુરિટી મજબૂત કરવાની દિશામાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું બની રહ્યો છે, જે દેશમાં વધુ સુરક્ષિત અને આધુનિક ઓળખ ચકાસણી પ્રણાલીનો માર્ગ મોકળો કરશે.