પાકિસ્તાનમાં પ્રથમવાર યુનિવર્સિટીએ શરૂ કર્યું સંસ્કૃત શિક્ષણ, LUMSની અનોખી પહેલ

ભારત-પાકિસ્તાનના ભાગલા બાદ પહેલીવાર પાકિસ્તાનની કોઈ યુનિવર્સિટીએ ઔપચારિક રીતે વર્ગખંડોમાં સંસ્કૃત ભાષાનું શિક્ષણ શરૂ કર્યું છે.

લાહોર યુનિવર્સિટી ઓફ મેનેજમેન્ટ સાયન્સિસ (LUMS) દ્વારા શાસ્ત્રીય ભાષા સંસ્કૃતનો ચાર ક્રેડિટનો કોર્સ શરૂ કરાયો છે, જેને પાકિસ્તાનના શૈક્ષણિક અને સાંસ્કૃતિક પરિપ્રેક્ષ્યમાં એક ઐતિહાસિક પગલું માનવામાં આવી રહ્યું છે. વર્ષો સુધી અવગણાયેલી સંસ્કૃત ભાષાને ફરી શૈક્ષણિક પ્રવાહમાં લાવવાનો આ પ્રયાસ માત્ર ભાષા શીખવા પૂરતો નથી, પરંતુ દક્ષિણ એશિયાની સાંઝી બૌદ્ધિક અને સાંસ્કૃતિક ધરોહરને સમજવાનો પ્રયાસ પણ છે.

આ પહેલ ત્રણ મહિનાની વીકએન્ડ વર્કશોપની સફળતા બાદ લેવામાં આવી છે, જેમાં વિદ્યાર્થીઓ, સંશોધકો અને વિદ્વાનોએ નોંધપાત્ર રસ દાખવ્યો હતો. આ કોર્સમાં વિદ્યાર્થીઓને સંસ્કૃત ભાષાના મૂળ તત્વો, વ્યાકરણ અને સાહિત્યની ઓળખ કરાવવામાં આવશે. સાથે જ, ભારતીય મહાકાવ્ય મહાભારતની લોકપ્રિય ટીવી શ્રેણીના આઇકોનિક થીમ ગીત ‘હૈ કથા સંગ્રામ કી’ના ઉર્દૂ ભાષાંતરણનો સમાવેશ પણ અભ્યાસક્રમમાં કરવામાં આવ્યો છે, જેથી ભાષા સાથે સાથે સાંસ્કૃતિક સંવાદ પણ વિકસે.

LUMSના ગુરમાની સેન્ટરના ડિરેક્ટર ડૉ. અલી ઉસ્માન કાસમીએ જણાવ્યું હતું કે પાકિસ્તાનમાં સંસ્કૃત અભ્યાસ માટે પૂરતું શૈક્ષણિક સામગ્રી ઉપલબ્ધ છે, પરંતુ તેનો ઉપયોગ ખૂબ ઓછો થયો છે. તેમણે ખાસ કરીને પંજાબ યુનિવર્સિટીની લાઇબ્રેરીનો ઉલ્લેખ કરતા કહ્યું કે ત્યાં સંસ્કૃતના સૌથી સમૃદ્ધ છતાં સૌથી વધુ ઉપેક્ષિત આર્કાઇવ્સમાંના એક સંગ્રહિત છે. LUMSનો આ કોર્સ તે જ્ઞાન પરંપરાને ફરી જીવંત કરવાની દિશામાં મહત્વપૂર્ણ કડી બની શકે છે.

શિક્ષણજગતમાં માનવામાં આવી રહ્યું છે કે આ પહેલથી પાકિસ્તાનમાં શાસ્ત્રીય ભાષાઓ પ્રત્યે નવી જાગૃતિ આવશે અને ઇતિહાસ, તત્ત્વજ્ઞાન તથા પ્રાચીન ગ્રંથોના અભ્યાસને નવી દિશા મળશે. સંસ્કૃત જેવી ભાષાનું શિક્ષણ શરૂ કરવું માત્ર એક શૈક્ષણિક નિર્ણય નથી, પરંતુ તે સાંસ્કૃતિક સમજ, બૌદ્ધિક ખુલ્લાપણું અને ઇતિહાસ સાથે ફરી જોડાવાની માનસિકતાનું પ્રતિબિંબ પણ છે. LUMS દ્વારા શરૂ કરાયેલો આ કોર્સ ભવિષ્યમાં પાકિસ્તાનની અન્ય શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ માટે પણ પ્રેરણાસ્રોત બની શકે છે.