પાક-અફઘાન શાંતિ ચર્ચા નિષ્ફળ: તણાવ વધ્યો, તાલિબાને આપી ચેતવણી

પાકિસ્તાન અને અફઘાનિસ્તાન વચ્ચે ચાલી રહેલી શાંતિ મંત્રણાનો ત્રીજો રાઉન્ડ નિષ્ફળ રહ્યો છે, જેના કારણે બંને દેશો વચ્ચેનો તણાવ વધુ ઊંડો બન્યો છે.

ઇસ્તંબુલમાં કતાર અને તુર્કીની મધ્યસ્થી હેઠળ યોજાયેલી આ બે દિવસીય બેઠક દરમિયાન કોઈ સહમતી ન થતાં, બંને પક્ષોએ નિષ્ફળતા માટે એકબીજાને જવાબદાર ઠેરવ્યા. અફઘાનિસ્તાનના તાલિબાન સરકારના પ્રવક્તા ઝબીહુલ્લાહ મુજાહિદે પાકિસ્તાન પર બેજવાબદાર વલણ અપનાવવાનો આરોપ લગાવ્યો અને ચેતવણી આપી કે જો પાકિસ્તાન તરફથી કોઈ હુમલો થશે તો તેનો કરારો જવાબ આપવામાં આવશે. તેમણે જણાવ્યું કે પાકિસ્તાની લોકો અમારા ભાઈઓ છે, પરંતુ દેશની સુરક્ષા સાથે કોઈ સમજૂતી નહીં થાય. બીજી તરફ, પાકિસ્તાન સરકારે આ નિવેદન પર કોઈ સ્પષ્ટ પ્રતિક્રિયા આપી નથી, પરંતુ પાકિસ્તાની વિદેશ મંત્રાલયે અગાઉ જ જણાવ્યું હતું કે વાટાઘાટો કોઈ પ્રગતિ વિના પૂરી થઈ છે અને વિવાદ વધુ વધ્યો છે.

9 ઓક્ટોબરથી શરૂ થયેલા સરહદી સંઘર્ષ પછી બંને દેશો વચ્ચે કતારમાં યુદ્ધવિરામ કરાર થયો હતો, પરંતુ ત્યારથી તણાવ યથાવત રહ્યો છે. 25 થી 30 ઓક્ટોબર દરમિયાન તુર્કીમાં યોજાયેલી આતંકવાદ વિરોધી ચર્ચાઓનો બીજો રાઉન્ડ પણ કોઈ પરિણામ વિના સમાપ્ત થયો હતો. તાલિબાન પ્રવક્તાએ કહ્યું કે અફઘાનિસ્તાન પોતાની ધરતીનો ઉપયોગ કોઈપણ દેશ વિરુદ્ધ કરવાની મંજૂરી નહીં આપે અને પોતાની સાર્વભૌમત્વ અને સ્વતંત્રતા પર કોઈ આંચ ન આવવા દે. પાકિસ્તાનનું કહેવું છે કે તાલિબાને 2021ના દોહા કરારમાં આપેલા આતંકવાદ વિરોધી વચનોનું પાલન કર્યું નથી અને તે તહરીક-એ-તાલિબાન પાકિસ્તાન (TTP) જેવા જૂથોને આશ્રય આપે છે, જેણે પાકિસ્તાનમાં અનેક હુમલા કર્યા છે.

આરોપો અને પ્રત્યુત્તર વચ્ચે તણાવ સતત વધતો જાય છે. ગયા મહિને કાબુલમાં થયેલા બોમ્બ વિસ્ફોટ માટે તાલિબાને પાકિસ્તાનને જવાબદાર ઠેરવ્યું, જ્યારે પાકિસ્તાનનો દાવો છે કે અફઘાનિસ્તાને TTP સામે કોઈ કાર્યવાહી કરી નથી. પાકિસ્તાનના રક્ષા મંત્રી ખ્વાજા આસિફે સ્પષ્ટ કહ્યું છે કે હવે ચોથા રાઉન્ડની વાટાઘાટોનો કોઈ પ્રશ્ન નથી અને પાકિસ્તાન ફક્ત લેખિત કરારને જ માન્યતા આપશે. તેમણે કહ્યું કે જો અફઘાન ભૂમિ પરથી કોઈ હુમલો થશે તો પાકિસ્તાન તરત જ જવાબી કાર્યવાહી કરશે, પરંતુ હુમલો નહીં થાય ત્યાં સુધી યુદ્ધવિરામ યથાવત રહેશે.

આ વિવાદનું મૂળ કારણ ડ્યુરન્ડ લાઇન છે — એક એવી સરહદ જે બ્રિટિશ યુગ દરમિયાન દોરવામાં આવી હતી અને જે આજ સુધી અફઘાનિસ્તાન સ્વીકારતું નથી. છેલ્લા કેટલાક અઠવાડિયામાં આ સરહદ પર અનેક જગ્યાએ ગોળીબારની ઘટનાઓ બની છે, જેમાં બંને પક્ષોના સૈનિકો તથા નાગરિકોના મોત નીપજ્યા છે. રોઇટર્સના અહેવાલ મુજબ, પાકિસ્તાને દાવો કર્યો છે કે તેણે 200થી વધુ અફઘાન તાલિબાન અને તેમના સાથીઓને માર્યા છે, જ્યારે અફઘાનિસ્તાનએ 58 પાકિસ્તાની સૈનિકોના મોતનો દાવો કર્યો છે. સ્થિતિ હાલ પણ તંગ છે અને બંને દેશો વચ્ચે નવી ટક્કર થવાની આશંકા વધતી જાય છે, જ્યારે આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાય ફરી એકવાર આ તણાવમાં મધ્યસ્થી કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યો છે.