ભારતીય ચોખા પર ટ્રમ્પની ટેરિફ ધમકીથી ટ્રેડ ડીલ પર નવા વાદળ

અમેરિકા અને ભારત વચ્ચે ચાલી રહેલી ટ્રેડ ડીલની ચર્ચાઓના મધ્યમાં અમેરિકન પ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ફરી એકવાર ભારતને નિશાન પર લઈ લીધું છે.

ટ્રમ્પે સોમવારે ચોખાના ડમ્પિંગ મામલે ભારત, થાઈલેન્ડ અને ચીનને સીધી ચેતવણી આપતાં કહ્યું કે જો આ દેશો અમેરિકન બજારમાં સસ્તો ચોખો ફેંકશે તો તેઓ એક જ દિવસમાં 'બમણો ટેરિફ' લગાવી દેશે. તેમની આ ધમકીના પગલે ભારતીય શેરબજારમાં પણ કડાકો બોલાયો હતો.

વ્હાઇટ હાઉસમાં થયેલી રાઉન્ડટેબલ બેઠક દરમ્યાન અમેરિકન ખેડૂતો અને કૃષિ ક્ષેત્રના પ્રતિનિધિઓએ ટ્રમ્પને જણાવ્યું કે વિદેશી ચોખાના ડમ્પિંગને કારણે દક્ષિણ અમેરિકાના ઉત્પાદનકારોને ભારે નુકસાન થઈ રહ્યું છે. આ દાવાઓનો આધાર લઈ ટ્રમ્પે નાણામંત્રી સ્કોટ બેસન્ટને પૂછ્યું કે ભારતને ચોખા નિકાસમાં કોઈ રાહત આપવામાં આવી છે કે નહીં. જ્યારે બેસન્ટે ongoing ટ્રેડ ડીલની ચર્ચાઓનો ઉલ્લેખ કર્યો ત્યારે ટ્રમ્પે સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહ્યું કે વાટાઘાટો વચ્ચે પણ ભારતને ચોખા ડમ્પિંગ કરવાની મંજૂરી નહીં મળે.

ભારત તરફથી 2024–25માં અમેરિકામાં 2.74 લાખ મેટ્રિક ટન ચોખાની નિકાસ થઈ હતી, જેની કિંમત 33.71 કરોડ ડોલર હતી. ભારતીય બાસમતી અમેરિકા માટે ચોથું સૌથી મોટું નિકાસ બજાર બની ગયું છે, અને ભારતીય વાનગીઓની વધતી લોકપ્રિયતાને કારણે ત્યાં ભારતીય ચોખાની માગ સતત વધી રહી છે.

આ સંદર્ભમાં ઈન્ડિયન રાઈસ એક્સપોર્ટર્સ ફેડરેશન (IREf)એ ટ્રમ્પના આક્ષેપોને ખંડિત કરતાં કહ્યું કે ભારત અમેરિકામાં કોઈ ડમ્પિંગ નથી કરતું, પરંતુ વધતી માગ પૂરી કરે છે. આઈઆરઈએફના વાયસ પ્રમુખ દેવ ગર્ગે જણાવ્યું કે ભારતીય ચોખાનો સ્વાદ, ટેક્સચર અને ગુણધર્મોને કારણે તે અમેરિકન ચોખાનો વિકલ્પ બની જ શકતો નથી. ટ્રમ્પ ટેરિફ વધારશે તો ભારતને નહીં પરંતુ અમેરિકન ગ્રાહકોને જ મોંઘવારીનો માર પડશે.

ગ્લોબલ ટ્રેડ રિસર્ચ ઈનિશિયેટિવ (ગતિ)એ પણ જણાવ્યું કે ટ્રમ્પની ટેરિફ ધમકી નીતિગત નહીં પરંતુ ચૂંટણીગત છે, કારણ કે અમેરિકન ખેડૂતોને ખુશ કરવા રાજકીય દબાણ વધી રહ્યું છે. વિશ્લેષકોનું કહેવું છે કે જો ટેરિફ લાગુ થાય તો ભારતીય ચોખાની નિકાસ અમેરિકાના બજારમાં ગગડશે, પરંતુ વૈશ્વિક બજારમાં તેની માગ પર મોટો અસર નહીં પડે, કારણ કે વિશ્વ નિકાસમાં ભારત પહેલેથી જ 30% હિસ્સો ધરાવે છે.

ટેરિફનું આ નવું તોફાન અમેરિકા ટ્રેડ ડીલને વધુ મુશ્કેલ બનાવી શકે છે અને બંને દેશો વચ્ચેના વેપાર તણાવમાં ફરી વધારો થઈ શકે છે.