ભારતીય સિનેમાની પહેલી ફિલ્મ કેવી રીતે બની હતી? જાણો આ અનટોલ્ડ સ્ટોરી વિશે.

આ વર્ષે, ભારતીય સિનેમાના પિતા તરીકે જાણીતા દાદા સાહેબ ફાળકેની ૧૩૦મી જન્મજયંતિ ઉજવવામાં આવી રહી છે. ફાળકેએ ૧૯૧૩માં પોતાની પહેલી મૂક ફિલ્મ બનાવી હતી, જેનો વિચાર તેમને એક અંગ્રેજી ફિલ્મ જોયા પછી આવ્યો હતો. તેમણે પોતાની પહેલી ફિલ્મ 'જુગાડ' બનાવી અને પછી ભારતીય સિનેમાનો ઇતિહાસ બદલી નાખ્યો.

આ ફિલ્મનું નામ 'રાજા હરિશ્ચંદ્ર' (૧૯૧૩) હતું અને તેનું પ્રીમિયર બોમ્બે (હવે મુંબઈ) માં થયું હતું. આ પછી, ઘણા વર્ષો સુધી મૂક ફિલ્મો બનતી રહી અને પછી બોલતી ફિલ્મોનો ટ્રેન્ડ શરૂ થયો. દાદા સાહેબ ફાળકેને પોતાની પહેલી ફિલ્મનો વિચાર એક અંગ્રેજી ફિલ્મ જોયા પછી આવ્યો.

ધુંડીરાજ ગોવિંદ ફાળકે, જે પાછળથી દાદાસાહેબ ફાળકે તરીકે ઓળખાય છે, તેમનો જન્મ 30 એપ્રિલ 1870ના રોજ મહારાષ્ટ્રના ત્ર્યંબકમાં થયો હતો. તેમને ફિલ્મો બનાવવાનો વિચાર ક્યાંથી આવ્યો? આની પણ એક રસપ્રદ વાર્તા છે. તેમણે પોતાની પહેલી ફિલ્મ કેવી રીતે બનાવી? અમને જણાવો. આ આખી વાર્તા એક વખત પ્રખ્યાત અભિનેત્રી અને સ્વર્ગસ્થ એન્કર તબસ્સુમે તેમના શોમાં કહી હતી.

ફાળકે સાહેબને બાળપણથી જ કલામાં રસ હતો અને તેઓ કલાના ક્ષેત્રમાં કંઈક એવું કરવા માંગતા હતા જે ભારતમાં પહેલાં ક્યારેય બન્યું ન હતું. આ ૧૮૯૦ ની આસપાસ બન્યું જ્યારે ફાળકેએ સ્કૂલ ઓફ આર્ટમાં અભ્યાસ કર્યો અને પછી ફોટોગ્રાફી પણ શીખી. આ પછી તેમણે ફોટોગ્રાફીમાં પોતાનું કામ શરૂ કર્યું. અંગ્રેજી ફિલ્મો જોયા પછી, ફાળકે સાહેબ હંમેશા વિચારતા કે તેમણે ભારતીય સંસ્કૃતિ પર પણ ફિલ્મો બનાવવી જોઈએ, પરંતુ તેમને આ કેવી રીતે બને છે તેનો કોઈ ખ્યાલ નહોતો.

છતાં, તે તે કરવા માંગતો હતો, તેથી તે તે સમયના એક પ્રખ્યાત જર્મન જાદુગરને મળ્યો, જેણે ફાળકે સાહેબને ફિલ્મ નિર્માણની કેટલીક યુક્તિઓ જણાવી. તે જાદુગરે તેમને એમ પણ કહ્યું કે તેમણે ફિલ્મ નિર્માણની ટેકનિક શીખવા માટે લંડન જવું જોઈએ અને તેઓ ૧૯૧૨માં લંડન ગયા. અહીં તેઓ એક સાપ્તાહિક મેગેઝિનના સંપાદકને મળ્યા જેમણે ફાળકેનો પરિચય એક અંગ્રેજી ફિલ્મ નિર્માતા સાથે કરાવ્યો. ફાળકે સાહેબ ત્યાં 3 મહિના રહ્યા અને તે દરમિયાન તેમણે ફિલ્મ નિર્માણથી લઈને લેખન સુધીનું તમામ જ્ઞાન મેળવ્યું. 'રાજા હરિશ્ચંદ્ર' પર પોતાની પહેલી ફિલ્મ બનાવવાનો વિચાર તેમના મનમાં આવ્યો.

ભારત આવ્યા પછી, દાદા સાહેબ ફાળકેએ વિદેશથી કેટલીક વસ્તુઓ ખરીદી હતી, જેના પર તેમના બધા પૈસા ખર્ચાઈ ગયા હતા. તે સમયે, તેમની પત્ની સરસ્વતી ફાળકેએ તેમને તેમના ઘરેણાં વેચીને ફિલ્મ બનાવવાનું સૂચન કર્યું. શરૂઆતમાં ફાળકે સંમત ન થયા પણ ફિલ્મ નિર્માણ તેમનો શોખ બની ગયો હતો તેથી તેમણે પોતાના ઘરેણાં વેચીને ફિલ્મ બનાવી જે ૧૯૧૩માં રિલીઝ થઈ. આ ફિલ્મમાં ડીડી ડાબકેએ રાજા હરિશ્ચંદ્રની ભૂમિકા ભજવી હતી. ભારતીય સિનેમાની પહેલી ફિલ્મ સફળ રહી કારણ કે તે લોકો માટે એકદમ નવો અનુભવ હતો. ઉપરાંત, આ ફિલ્મની સફળતાએ દાદા સાહેબ ફાળકેને ભારતીય સિનેમાને આગળ લઈ જવા માટે પ્રેરણા આપી, અને પછી જે બન્યું તે આજે ઇતિહાસ છે.