પાકિસ્તાની સેનાને 'કંગાળ' બનાવી દેશે આવી ચળવળ, ઈમરાનએ આ યુક્તિ અપનાવી

પાકિસ્તાનમાં પહેલીવાર સૈન્ય સંબંધિત કારોબારનો બહિષ્કાર કરવાનું આંદોલન તેજ થયું છે. ઇમરાન ખાનની મુક્તિની માંગ અને ઇસ્લામાબાદના ડી-ચોકમાં ફાયરિંગની ઘટના બાદ આ અભિયાન શરૂ થયું હતું. પીટીઆઈ નેતા શાહબાઝ ગીલની જાહેરાતથી આંદોલન તેજ થઈ ગયું છે. સેના સામે લોકોમાં આક્રોશ સતત વધી રહ્યો છે.

ઈતિહાસમાં પહેલીવાર પાકિસ્તાની નાગરિકો પાકિસ્તાની આર્મી સાથે જોડાયેલા બિઝનેસનો બહિષ્કાર કરી રહ્યા છે. ઇસ્લામાબાદના ડી-ચોકમાં ગોળીબારની ઘટના બાદ પૂર્વ વડા પ્રધાન ઇમરાન ખાનની મુક્તિની માંગ સાથે આવા ઘણા અભિયાનો તેજ બન્યા હતા. આ ઘટના બાદ નાગરિકોએ સોશિયલ મીડિયા પર પાકિસ્તાની સેના પર ગંભીર સવાલો ઉઠાવ્યા હતા અને ફાયરિંગ માટે તેમને જવાબદાર ઠેરવ્યા હતા. એટલું બધું કે "શા માટે ગોળી ચલાવવામાં આવી?" જેમ કે હેશટેગ્સ સોશિયલ મીડિયા પર સૌથી વધુ ટ્રેન્ડ કરી રહ્યા છે, તેથી જ આવા મુદ્દાઓ રાષ્ટ્રીય સ્તરે ચર્ચાનું કેન્દ્ર બન્યા છે.

ફાયરિંગની ઘટના બાદ પાકિસ્તાન તહરીક-એ-ઈન્સાફ (પીટીઆઈ)ના નેતા અને અમેરિકામાં ઈમરાન ખાનના નજીકના સાથી શાહબાઝ ગીલે એક નિવેદન બહાર પાડ્યું હતું. ગિલે પાકિસ્તાનીઓને લશ્કર દ્વારા સંચાલિત વ્યવસાયોના ઉત્પાદનોનો બહિષ્કાર કરવા હાકલ કરી હતી. તેમના નિવેદનને જાહેર સમર્થનમાં વધારો થયો અને બહિષ્કાર ઝુંબેશ વધુ તીવ્ર બની. તે જ સમયે, સોશિયલ મીડિયા પર લોકોની વ્યાપક ભાગીદારીએ પણ આ આંદોલનને મજબૂત બનાવ્યું.

સૈન્ય-સંબંધિત વ્યવસાયોનો બહિષ્કાર એ માત્ર આર્થિક વિરોધ નથી, પરંતુ તે સૈન્ય સામે લોકોમાં ઊંડો અસંતોષ પણ દર્શાવે છે. ડી-ચોકની ઘટનાએ લોકોની લાગણીઓને ભડકાવી હતી અને સેનાની પ્રતિષ્ઠાને ભારે નુકસાન પહોંચાડ્યું હતું. લોકોનું માનવું છે કે સેનાના બિઝનેસ નેટવર્કનો ઉપયોગ જનતાની જરૂરિયાતો પૂરી કરવા માટે નહીં પરંતુ તેની શક્તિ વધારવા માટે કરવામાં આવી રહ્યો છે.

આ વધી રહેલા બહિષ્કાર અભિયાને પાકિસ્તાનના માહિતી પ્રધાનને જવાબ આપવા માટે ફરજ પાડી. મંત્રીએ પીટીઆઈ સમર્થકો પર "રાજ્ય વિરોધી વર્તન" નો આરોપ મૂક્યો અને કહ્યું કે તેઓ ઇઝરાયેલી ઉત્પાદનોનો બહિષ્કાર કરવાને બદલે સ્થાનિક વ્યવસાયોને નિશાન બનાવી રહ્યા છે. તેમણે દાવો કર્યો હતો કે આ પગલું પાકિસ્તાનની નબળી અર્થવ્યવસ્થાને વધુ નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. મંત્રીએ આંદોલનકારીઓની ટીકા કરી તેને બેજવાબદાર ગણાવ્યો.

પાકિસ્તાનમાં સૈન્ય સંબંધિત વ્યવસાયોના બહિષ્કારની આ ઝુંબેશ માત્ર સેનાની છબીને જ અસર નથી કરી રહી, પરંતુ તે દેશના રાજકારણ અને સમાજ પર પણ ઊંડી અસર કરી શકે છે. ઈમરાન ખાનની મુક્તિની માંગ અને સેના સામે વધી રહેલા અસંતોષ વચ્ચે આ આંદોલન આવનારા સમયમાં પાકિસ્તાનની રાજનીતિ અને સૈન્ય-સામાજિક સમીકરણોને નવી દિશા આપી શકે છે. તે જ સમયે, જો આંદોલન આ રીતે ઉગ્ર થતું રહ્યું તો પાકિસ્તાની સેનાને મોટું નુકસાન થઈ શકે છે.