38 વર્ષ પહેલા તે કાળી રાત જ્યારે ઝેરી ગેસ બધું ગળી ગયો, હજારો લોકો ઊંઘી ગયા

વર્ષ 1984 ની 2જી અને 3જી ડીસેમ્બરની રાત આજે પણ ભારતના ઈતિહાસના સૌથી કાળા દિવસોમાં ગણાય છે. આ દિવસે ભોપાલ ગેસ દુર્ઘટના બની હતી. આ દિવસને યાદ કરીને આજે પણ ભોપાલના લોકો ડરી જાય છે, આજે પણ લોકોના દિલમાંથી દર્દ બહાર નથી આવ્યું. પરંતુ સૌથી મોટી પીડા એ છે કે આ ઘટનાના મુખ્ય આરોપીને ક્યારેય સજા થઈ નથી, જેના માટે લોકો રાજ્ય સરકાર અને કેન્દ્ર સરકાર પર યુનિયન કાર્બાઈડ કોર્પોરેશન અને તેની મૂળ કંપની સાથે મિલીભગતનો આરોપ લગાવી રહ્યા છે. તો ચાલો જાણીએ ભોપાલ ગેસ દુર્ઘટનામાં શું થયું હતું.

2 અને 3 ડિસેમ્બરની વચ્ચેની રાત્રે થયેલા અકસ્માતમાં જંતુનાશક પ્લાન્ટમાંથી લગભગ 45 ટન ખતરનાક મિથાઈલ આઈસોસાયનેટ ગેસ લીક થયો હતો, જેમાં હજારો લોકોના મોત થયા હતા. ઔદ્યોગિક પ્લાન્ટ અમેરિકન ફર્મ યુનિયન કાર્બાઇડ કોર્પોરેશનની ભારતીય પેટાકંપનીનો હતો. તે લીક થતાની સાથે જ ગેસ આસપાસના ગીચ વસ્તીવાળા વિસ્તારોમાં ફેલાઈ ગયો અને 16000 થી વધુ લોકો માર્યા ગયા હોવાના અહેવાલ છે, જોકે સત્તાવાર આંકડાઓ અનુસાર માત્ર 3000 લોકો માર્યા ગયા છે.

ગેસ પ્લાન્ટમાંથી લીક થયેલા ગેસની અસર એટલી ગંભીર હતી કે તેના સંપર્કમાં આવેલા લગભગ પાંચ લાખ લોકો બચી ગયા પરંતુ શ્વાસની તકલીફ, આંખમાં બળતરા અને અંધત્વનો ભોગ બન્યા. આ ઝેરી ગેસના સંપર્કમાં આવવાથી સગર્ભા મહિલાઓને પણ અસર થઈ હતી અને બાળકોને જન્મજાત રોગો થવા લાગ્યા હતા.

યુનિયન કાર્બાઇડ કોર્પોરેશનના પ્રમુખ વોરેન એન્ડરસન આ દુર્ઘટનામાં મુખ્ય આરોપી હતા પરંતુ તેમને સજા પણ કરવામાં આવી ન હતી. 1 ફેબ્રુઆરી 1992ના રોજ ભોપાલ કોર્ટે એન્ડરસનને ફરાર જાહેર કર્યો હતો. કોર્ટે 1992 અને 2009માં બે વખત એન્ડરસન વિરુદ્ધ બિનજામીનપાત્ર વોરંટ પણ જારી કર્યું હતું, પરંતુ તેની ધરપકડ થઈ શકી ન હતી. એન્ડરસનનું 2014 માં કુદરતી મૃત્યુ થયું હતું, અને પરિણામે, તેને ક્યારેય સજા કરવામાં આવી ન હતી.