ડુંગળી કાપતી વખતે આંખોમાંથી આંસુ વહેવા એટલો સામાન્ય છે કે મોટાભાગના લોકો તેને રસોડાના ભાગ તરીકે ગણી ચૂક્યા છે, પરંતુ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે આવું કેમ થાય છે  શું ડુંગળી આપણને રડાવવા માંગે છે કે તેની પાછળ કોઈ વૈજ્ઞાનિક કારણ છે? ચાલો તમને વિજ્ઞાનની આ રસપ્રદ હકીકત સરળ ભાષામાં સમજાવીએ.

ખરેખર, ડુંગળી પ્રાણીઓ અને જંતુઓથી પોતાને બચાવવા માટે એક ખાસ રાસાયણિક 'સ્વ-બચાવ'નો ઉપયોગ કરે છે. જ્યારે આપણે ડુંગળી કાપીએ છીએ, ત્યારે આપણે તેના કોષોને નુકસાન પહોંચાડીએ છીએ. હવે, કારણ કે આ કોષોની અંદર કેટલાક ખાસ ઉત્સેચકો છુપાયેલા હોય છે, જે ડુંગળી કાપતા જ તરત જ સક્રિય થઈ જાય છે.

આપણે ડુંગળી કાપતા જ, આ ઉત્સેચકો અને સલ્ફર ઉત્સેચકો એકબીજાના સંપર્કમાં આવે છે. આ રાસાયણિક પ્રક્રિયાને કારણે, એક ગેસ બને છે, જે હવામાં સરળતાથી ઓગળી જાય છે, જેને વૈજ્ઞાનિક ભાષામાં Syn-propanethial S-oxide કહેવાય છે. ચાલો તમને જણાવીએ કે, આ મુખ્ય ગુનેગાર છે જે આપણી આંખોમાં બળતરા પેદા કરે છે.

આ ગેસ હવામાં ફેલાય છે અને આપણી આંખો સુધી પહોંચે છે. ચાલો તમને જણાવી દઈએ કે, આપણી આંખોમાં એક પાતળું પ્રવાહી પડ હોય છે, જેને ટીયર ફિલ્મ કહેવામાં આવે છે. જ્યારે સિન-પ્રોપેનેથિયલ એસ-ઓક્સાઇડ ગેસ આ ટીયર ફિલ્મના સંપર્કમાં આવે છે, ત્યારે તે તેમાં ઓગળી જાય છે અને સલ્ફ્યુરિક એસિડ જેવા હળવા બળતરા એન્ઝાઇમમાં ફેરવાઈ જાય છે.

આપણી આંખો ખૂબ જ સંવેદનશીલ હોય છે, તેથી જ્યારે તેઓ કોઈપણ પ્રકારની બળતરા અથવા ભય અનુભવે છે, ત્યારે તેઓ તરત જ તેમની સંરક્ષણ પ્રણાલીને સક્રિય કરે છે. આ સ્થિતિમાં, આંખોની આંસુ ગ્રંથીઓ મોટી માત્રામાં આંસુ ઉત્પન્ન કરવાનું શરૂ કરે છે.

આ આંસુઓનો હેતુ આંખોમાં પ્રવેશતા કોઈપણ બળતરાકારક પદાર્થને બહાર કાઢવાનો છે, જેમ ધૂળનો કણ આંખમાં પ્રવેશ કરે છે. તેથી, આગલી વખતે જ્યારે તમે ડુંગળી કાપતી વખતે રડવાનું શરૂ કરો છો, ત્યારે જાણો કે આ તમારી આંખો માટે પોતાને બચાવવાની કુદરતી રીત છે.