હોર્મોન્સમાં ફેરફાર સ્વાસ્થ્યને ઘણી રીતે અસર કરી શકે છે, તો આ રીતે કરો તેને નિયંત્રિત.

તમારી જીવનશૈલીનો તમારા સ્વાસ્થ્ય સાથે સીધો સંબંધ છે. જો આ યોગ્ય નથી, તો તેનાથી સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત ઘણી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે, અને હોર્મોન્સ પણ અસંતુલિત થઈ જાય છે. હોર્મોન્સમાં વધઘટ એટલે કે વજનમાં ફેરફાર, વંધ્યત્વ, અનિયમિત માસિક, પાચન તેમજ ત્વચા અને વાળ સંબંધિત સમસ્યાઓ પણ મુશ્કેલીનું કારણ બની શકે છે. પછી આને દૂર કરવા માટે, લોકો ઘણી દવાઓ લે છે, જેની શરીર પર વિવિધ અસરો થાય છે. શારીરિક સમસ્યાઓ ધીમે ધીમે માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર પણ અસર કરવા લાગે છે. આવી સ્થિતિમાં, જો તમે તમારી જીવનશૈલીને ઠીક કરો છો, તો આ બધી સમસ્યાઓને સંભાળવી એટલી મુશ્કેલ નથી.

નિતમિત કસરત :-

શરીરને સક્રિય રાખવું ખૂબ જ જરૂરી છે. તેનાથી તમે માત્ર શારીરિક રીતે જ નહીં પરંતુ માનસિક રીતે પણ સ્વસ્થ રહો છો અને હોર્મોન્સ પણ સંતુલિત રહે છે. દરરોજ વર્કઆઉટ કરવાથી શરીરમાં રક્ત પરિભ્રમણ સુધરે છે. આનાથી સ્નાયુઓને મજબૂત કરતા હોર્મોન્સનું સ્તર વધે છે. ટેસ્ટોસ્ટેરોન, IGF-1 અને ગ્રોથ હોર્મોન ઉંમર સાથે ઘટવા લાગે છે, પરંતુ કસરત દ્વારા તેમનું સ્તર જળવાઈ રહે છે. વ્યાયામ ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકાર ઘટાડે છે અને ઇન્સ્યુલિન કાર્ય સુધારે છે. જેના કારણે તમે ડાયાબિટીસ, હાઈ બ્લડ પ્રેશર અને હૃદયની બીમારીઓથી સુરક્ષિત રહો છો.

ખાંડ ઓછી ખાવી :-

મીઠી વસ્તુઓ ખાવામાં ખૂબ જ સ્વાદિષ્ટ લાગે છે, પરંતુ તે તમારા હોર્મોનલ સંતુલનને બગાડી શકે છે. સ્થૂળતા અને ડાયાબિટીસની સાથે તે ઘણી ગંભીર બીમારીઓનું કારણ પણ બની શકે છે. ફ્રુક્ટોઝ ખાંડમાંથી મળે છે. ક્રોનિક ફ્રુક્ટોઝનું સેવન આંતરડાના માઇક્રોબાયોમને વિક્ષેપિત કરે છે. તેનાથી હોર્મોન્સનું સંતુલન સીધું બગડે છે. ફ્રુક્ટોઝ શરીરમાં લેપ્ટિનના ઉત્પાદનને અટકાવે છે, જેના કારણે વજન વધે છે. કોલ્ડ ડ્રિંક્સ, પેક્ડ ફ્રૂટ જ્યુસ, એનર્જી ડ્રિંક્સ, ચોકલેટ કેક અને મીઠાઈઓમાં ઘણી બધી ખાંડ હોય છે. આવી સ્થિતિમાં, શક્ય તેટલું ઓછું તેનું સેવન કરો.

તંદુરસ્ત ખોરાક ખાઓ :-

તમારા આહાર અને હોર્મોન્સ વચ્ચે ઊંડો સંબંધ છે. તેથી હંમેશા હેલ્ધી ડાયટ પર ધ્યાન આપો. કુદરતી ચરબી ખાવાનો પ્રયત્ન કરો. તેનાથી તમારી ભૂખ ઓછી થશે અને ઇન્સ્યુલિન નિયંત્રિત થશે. ઓમેગા-3 જેવી સ્વસ્થ ચરબી બળતરા વિરોધી ગુણધર્મોથી ભરપૂર છે, જે બળતરા ઘટાડે છે. ઓમેગા-3 કોર્ટિસોલનું સ્તર પણ ઘટાડે છે. એવોકાડો, બદામ, મગફળી, ચરબીયુક્ત માછલી, ઓલિવ તેલ, નાળિયેરને તમારા આહારનો ભાગ બનાવો. એસ્ટ્રોજન હોર્મોન પુરુષો અને સ્ત્રીઓ બંનેના પ્રજનન સ્વાસ્થ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ છે. બ્લડ શુગર કંટ્રોલ કરવાથી માંડીને હાડકાંને મજબૂત કરવા અને હૃદયને સ્વસ્થ રાખવા સુધી.

સારી ઊંઘ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે :-

સૌથી અગત્યની વાત એ છે કે તમે તમારા આહાર પર કેટલું ધ્યાન આપો છો અથવા નિયમિત કસરત કરો છો, જો તમને ઉંઘ ન આવે તો તે તમારા હોર્મોન્સને પણ ખલેલ પહોંચાડે છે. ઓછી ઊંઘ એટલે ઇન્સ્યુલિનની સાથે કોર્ટિસોલ, લેપ્ટિન, ઘ્રેલિનનું અસંતુલન. તેથી, કોઈપણ પ્રકારના હોર્મોનલ અસંતુલનને ટાળવા માટે, ઓછામાં ઓછા 8 કલાકની ઊંઘ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.

ટેન્શન ન લેવું :-

આજકાલ દરેકના જીવનમાં કોઈને કોઈ ટેન્શન હોય છે, પરંતુ તેને તમારા પર હાવી ન થવા દેવાનો પ્રયાસ કરો. તણાવ તમારા હોર્મોન્સને નુકસાન પહોંચાડે છે. તણાવ શરીરમાં કોર્ટિસોલ હોર્મોનનું સ્તર વધારે છે, જેના કારણે તમને વધુ ભૂખ લાગે છે. તમને મીઠાઈ ખાવાનું મન થાય છે, જેનાથી સ્થૂળતા વધે છે. તમે દરરોજ કસરત, ધ્યાન, તમારું મનપસંદ સંગીત સાંભળીને કોર્ટિસોલનું સ્તર ઘટાડી શકો છો.