સત્તા સંભાળતા પહેલા જ ટ્રમ્પ બતાવી રહ્યા છે ટ્રેલર, ઈરાન સાથે શું કરશે?

ટ્રમ્પે સત્તા સંભાળતાની સાથે જ એવું લાગે છે કે ઈરાન માટે ખરાબ દિવસો આવવાના છે. ઈઝરાયેલના હુમલાને કારણે ઓક્ટોબરમાં ઈરાનની તેલની નિકાસમાં તીવ્ર ઘટાડો થયો હતો અને તેમાં વધુ વધારો થવાની ધારણા છે. જે અધિકારીઓએ ગત ટર્મમાં ઈરાન વિરુદ્ધ કડક પગલાં લીધા હતા તેઓ ટ્રમ્પ 2.0માં પાછા આવી શકે છે.

ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે યુએસ ચૂંટણીમાં શાનદાર જીત નોંધાવીને સૌને ચોંકાવી દીધા છે. તેમની જીત બાદ દુનિયા જે નીતિઓ પર નજર રાખી રહી છે તેમાં મધ્ય પૂર્વમાં ઈરાન અને રશિયા યુક્રેન યુદ્ધનો સમાવેશ થાય છે. તેમની જીતની જાહેરાત બાદથી ઈરાનનું ચલણ સૌથી નીચા સ્તરે પહોંચી ગયું છે અને તેલની નિકાસમાં ભારે ઘટાડો થયો છે.

ટ્રમ્પે સત્તા સંભાળતાની સાથે જ એવું લાગે છે કે ઈરાન માટે ખરાબ દિવસો આવવાના છે. ઈઝરાયેલના હુમલાને કારણે ઓક્ટોબરમાં ઈરાનની તેલની નિકાસમાં તીવ્ર ઘટાડો થયો હતો અને તેમાં વધુ વધારો થવાની ધારણા છે. કારણ કે નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ સત્તા સંભાળ્યા બાદ ઈરાન પર વધુ કડક પ્રતિબંધો લાદી શકે છે.

ટ્રમ્પે પોતાના પાછલા કાર્યકાળ દરમિયાન ઈરાન વિરુદ્ધ ઘણા પગલાં લીધા હતા. તેણે પરમાણુ કરારમાંથી ખસી ગયા બાદ ઈરાન પર કડક પ્રતિબંધો લગાવ્યા હતા. કોમોડિટી ડેટા ઇન્ટેલિજન્સ ફર્મ કેપ્લરના વરિષ્ઠ વિશ્લેષક હોમાયન ફલાકશાહીએ 'ઈરાન ઈન્ટરનેશનલ'ને જણાવ્યું હતું કે 2018 માં, તત્કાલીન રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે JCPOAમાંથી ખસી ગયા હતા.

જેના કારણે ઈરાનની તેલની નિકાસ ઝડપથી ઘટી અને બે વર્ષમાં તે 2.5 મિલિયન બેરલ પ્રતિ દિવસથી ઘટીને માત્ર 350,000 બેરલ થઈ ગઈ. પરિણામે, 2020માં ઈરાનની તેલની આવક તેના 2017ના સ્તરના દસમા ભાગ કરતાં ઓછી રહી.

ટ્રમ્પ પછી બિડેન સત્તામાં આવ્યા પછી, ઈરાનની તેલની નિકાસમાં દર વર્ષે વધારો જોવા મળ્યો છે, જે આ વર્ષે સપ્ટેમ્બરમાં 1.85 MB/d ના રેકોર્ડ સુધી પહોંચ્યો છે.

જો કે નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે ટ્રમ્પના પરત ફર્યા બાદ ઈરાનની તેલની નિકાસ 2020ની જેમ ઘટશે નહીં, પરંતુ તેના વધવાની કોઈ આશા નથી.

ટ્રમ્પ 2.0 માં, જે અધિકારીઓએ અગાઉના કાર્યકાળમાં ઈરાન વિરુદ્ધ કડક પગલાં લીધા હતા તેઓ પાછા આવી શકે છે. ઇઝરાયેલ સાથેના યુદ્ધના સમયે અને દેશના લોકોમાં માનવીય અને મહિલા અધિકારો સામેના ગુસ્સાના સમયે, ઈરાન ભાગ્યે જ વધુ પ્રતિબંધોનો સામનો કરી શકશે. જોકે, ઈરાને રશિયા, ચીન અને ઉત્તર કોરિયા સાથે મળીને રાજ્યની અલગ ધરી બનાવવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.

ટ્રમ્પના પાછલા કાર્યકાળના ઘણા અધિકારીઓ માત્ર ઈરાનના પરમાણુ કાર્યક્રમના જ નહીં, પરંતુ તેની સૈન્ય અને વિદેશી નીતિઓ તેમજ તેના માનવ અધિકારના રેકોર્ડ, ખાસ કરીને LGBTQ અધિકારોના કઠોર ટીકાકાર રહ્યા છે. હવે ટ્રમ્પની સાથે તેમની વ્હાઇટ હાઉસમાં વાપસી પણ નિશ્ચિત છે.

2020 માં IRGC ચીફ કાસિમ સુલેમાનીની હત્યા પછી, ઈરાને ટ્રમ્પને ખતમ કરવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી છે. તાજેતરની ચૂંટણીઓમાં ટ્રમ્પ પર બે હત્યાના પ્રયાસો પણ થયા છે. શુક્રવારે, યુએસ ન્યાય વિભાગે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની હત્યાના ઇરાનના નિષ્ફળ કાવતરાના સંબંધમાં ફોજદારી આરોપોની જાહેરાત કરી હતી. ફરિયાદમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ઈરાનના એક અધિકારીએ ફરઝાદ શકરી નામના વ્યક્તિ સાથે મળીને ટ્રમ્પની હત્યાનું કાવતરું ઘડ્યું હતું.

આ સિવાય અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં ટ્રમ્પ કેમ્પેઈન પણ ઈરાન પર ચૂંટણી પ્રચારને પ્રભાવિત કરવા માટે સાઈબર હુમલાનો આરોપ લગાવ્યો છે. હવે જોવાનું એ રહે છે કે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ પોતાના 2.0 માં ઈરાન સાથે કેવી રીતે સંબંધો સ્થાપિત કરે છે.