ખોરાકને પ્લાસ્ટિકથી કવર કરવું કેટલું જોખમી, જાણો નિષ્ણાંતો પાસેથી

આજકાલ ખાદ્યપદાર્થો પ્લાસ્ટિકના ડબ્બામાં પેક કરીને રાખવામાં આવે છે. હવે ઘણા લોકો ઓનલાઈન ફૂડ ઓર્ડર કરે છે અને તે પ્લાસ્ટિકમાં હોમ ડિલિવરી પણ થાય છે, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે આ ખતરનાક સાબિત થઈ શકે છે. તાજેતરમાં કર્ણાટકમાં ફૂડ સેફ્ટી ડિપાર્ટમેન્ટે ઈડલીમાં પ્લાસ્ટિકના ઉપયોગને લઈને એલર્ટ કર્યું છે.

આજકાલ પ્લાસ્ટિક આપણા જીવનનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ બની ગયો છે. કોઈપણ વસ્તુમાં પ્લાસ્ટિકનો મોટાપાયે ઉપયોગ થઈ રહ્યો છે. બજારમાંથી સામાન ખરીદવો હોય કે ખાદ્યપદાર્થો સંગ્રહવાથી લઈને રસોઈ બનાવવા માટે, પ્લાસ્ટિકનો ઉપયોગ વધી રહ્યો છે. ઘણા લોકો ઈડલી, ઢોકળા કે અન્ય બાફેલા ખાદ્યપદાર્થો માટે પણ પ્લાસ્ટિકની પિન્નીનો ઉપયોગ કરે છે, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે તે સ્વાસ્થ્ય માટે કેટલું જોખમી હોઈ શકે છે?

તાજેતરમાં જ કર્ણાટકમાં ઈડલી બનાવતી વખતે પ્લાસ્ટિક પિન્નીના ઉપયોગને લઈને ચેતવણી જારી કરવામાં આવી છે. કર્ણાટક ફૂડ સેફ્ટી ડિપાર્ટમેન્ટની તપાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે ઈડલી રાંધવામાં પ્લાસ્ટિકનો ઉપયોગ ખતરનાક છે અને ગંભીર બીમારીઓનું કારણ બને છે. ફૂડ સેફ્ટી વિભાગના રિપોર્ટ બાદ લોકોમાં આરોગ્યની ચિંતા વધી છે. ચાલો જાણીએ કે આ વિશે નિષ્ણાતો શું કહે છે અને તે આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે કેટલું જોખમી છે.

એપોલો હોસ્પિટલના ઈન્ટરનલ મેડિસિન વિભાગના સિનિયર કન્સલ્ટન્ટ અને ડૉક્ટર ડૉ.સંચાયન રોય કહે છે કે પ્લાસ્ટિકમાં ખોરાક રાખવાથી સ્વાસ્થ્યને અનેક નુકસાન થઈ શકે છે. પ્લાસ્ટિકમાં રહેલા રસાયણો, જેમ કે બિસ્ફેનોલ A (BPA) અને phthalates, ખોરાક સાથે ભળીને આપણા શરીરમાં પહોંચી શકે છે. આ રસાયણો આપણા હોર્મોનલ સંતુલનને ખલેલ પહોંચાડી શકે છે, જે ઘણી બીમારીઓનું જોખમ વધારી શકે છે. આ રોગોમાં કેન્સર, ડાયાબિટીસ, સ્થૂળતા, થાઈરોઈડની સમસ્યા અને પ્રજનન સંબંધી સમસ્યાઓ થવાની સંભાવના છે.

આ સિવાય પ્લાસ્ટિકમાં ખોરાક રાખવાથી પણ ખોરાકમાં રહેલા પોષક તત્વોની ઉણપ થઈ શકે છે, જેના કારણે આપણા શરીરને જરૂરી પોષક તત્વો મળતા નથી. પ્લાસ્ટિકમાં ખોરાક રાખવાથી માઇક્રોપ્લાસ્ટિક પણ આપણા શરીરમાં પ્રવેશી શકે છે, જે આપણા પાચનતંત્રમાં સમસ્યા ઊભી કરી શકે છે. આ સિવાય પ્લાસ્ટિકમાં ખોરાક રાખવાથી આપણા શરીરમાં ઓક્સિડેટીવ સ્ટ્રેસ વધી શકે છે, જે આપણા શરીરના કોષોને નુકસાન પહોંચાડે છે. તેથી, પ્લાસ્ટિકને બદલે કાચ, સ્ટીલ અથવા અન્ય સલામત વિકલ્પોનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. ડૉ. રાય સમજાવે છે કે પ્લાસ્ટિકમાં ઢાંકેલું કે રાંધેલું ખોરાક ખાવાથી અનેક ગેરફાયદા થઈ શકે છે.

રાજીવ ગાંધી કેન્સર હોસ્પિટલના મેડિકલ ઓન્કોલોજી વિભાગના એચઓડી ડો. વિનીત તલવાર કહે છે કે જ્યારે પ્લાસ્ટિકને ગરમ કરવામાં આવે છે, ત્યારે બિસ્ફેનોલ-એ (બીપીએ) અને ફેથલેટ્સ જેવા ખતરનાક રસાયણો બહાર આવે છે, જે ખોરાકમાં ભળે ત્યારે સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે. ઘણા અભ્યાસો દર્શાવે છે કે લાંબો સમય પ્લાસ્ટિકમાં રાખેલો કે રાંધેલો ખોરાક ખાવાથી કેન્સરનું જોખમ વધી શકે છે. જો તમે તેનો ઉપયોગ રસોઈ અને પેકિંગ માટે કરો છો, તો તેનાથી કેન્સરનું જોખમ વધી શકે છે.

જો પ્લાસ્ટિકના નાના કણો ખોરાકમાં ભળી જાય છે, તો તે પાચનતંત્રને નુકસાન પહોંચાડે છે અને ગેસ, એસિડિટી જેવી સમસ્યાઓ વધારી શકે છે.

પ્લાસ્ટિક રસાયણો નાના બાળકો અને સગર્ભા સ્ત્રીઓના સ્વાસ્થ્યને ગંભીર અસર કરી શકે છે, જેના કારણે હોર્મોનલ અસંતુલન અને વિકાસની સમસ્યાઓ થાય છે.

ઘણા લોકો ઈડલી સ્ટેન્ડમાં પ્લાસ્ટિકની પિન મૂકીને ઈડલી બનાવે છે જેથી તે ચોંટી ન જાય, પરંતુ વરાળની ગરમીથી પ્લાસ્ટિક ઓગળી શકે છે અને તેના ઝેરી રસાયણો ખોરાકમાં ભળી શકે છે. તે ધીમે ધીમે શરીરમાં એકઠા થઈ શકે છે અને સ્વાસ્થ્યને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.