ભારત પ્રત્યે કડક વલણ દાખવવું પડ્યું મોંઘુ, હવે બાંગ્લાદેશને નેપાળ સામે ઝૂકવું પડ્યું...

બાંગ્લાદેશને ભારત પ્રત્યે કડક વલણ દાખવવું મોંઘુ સાબિત થઈ રહ્યું છે, જ્યાં એક તરફ દેશ વીજળીની કટોકટીથી ઝઝૂમી રહ્યો છે, તો બીજી તરફ ચૂકવણીની બાકી રકમના કારણે ભારતમાંથી વીજ પુરવઠો કાપી નાખવામાં આવ્યો છે. હવે બાંગ્લાદેશે નેપાળને પાવર સપ્લાય માટે અપીલ કરી છે, જેના માટે 4 ઓક્ટોબરે ડીલ થઈ શકે છે, જો કે આ ડીલમાં ભારતની ભૂમિકા પણ મહત્વની રહેવાની છે.

બાંગ્લાદેશની વચગાળાની સરકારને ભારત પ્રત્યે કડક વલણ દાખવવું મોંઘુ સાબિત થઈ રહ્યું છે. સ્થિતિ એવી છે કે હવે બાંગ્લાદેશે 40 મેગાવોટ વીજળી માટે નેપાળ પાસે આજીજી કરવી પડી છે.

બાંગ્લાદેશ અને નેપાળની સરકારો વચ્ચે 4 ઓક્ટોબરે આ ડીલ પર હસ્તાક્ષર થવાની સંભાવના છે, પરંતુ બાંગ્લાદેશ અને નેપાળ તેમજ ભારત આ ડીલમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવવા જઈ રહ્યા છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર આ ત્રિપક્ષીય કરાર હશે. આ અંતર્ગત બાંગ્લાદેશ નેપાળથી ભારતીય પ્રદેશ મારફતે વીજળી આયાત કરશે.

બાંગ્લાદેશનું એક પ્રતિનિધિમંડળ નેપાળ પહોંચ્યું છે, જ્યાં 40 મેગાવોટ વીજળીની આયાત કરવા માટે સોદો થવાનો છે. પાવર ડિવિઝનના વરિષ્ઠ સચિવ હબીબુર રહેમાનના નેતૃત્વમાં આઠ સભ્યોની ટીમ 4 ઓક્ટોબરે પાવર સપ્લાય ડીલ પર હસ્તાક્ષર કરે તેવી શક્યતા છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર આ સમજૂતી ત્રણેય દેશો વચ્ચે થશે અને તેમાં નવી દિલ્હીની ભૂમિકા ખૂબ મહત્વની રહેશે, કારણ કે બાંગ્લાદેશને વીજ પુરવઠો ભારતીય પ્રદેશોમાંથી જ કરવામાં આવશે.

આમ, બાંગ્લાદેશે ભારતીય ક્ષેત્રનો ઉપયોગ કરીને વીજળીની આયાત કરવા માટે પ્રતિ યુનિટ રૂ. 6 ચૂકવવા પડશે, જ્યારે બાંગ્લાદેશ પાવર ડેવલપમેન્ટ બોર્ડના અધિકારીઓનું કહેવું છે કે જો બાંગ્લાદેશ નેપાળથી સીધી વીજળી આયાત કરવાનું સંચાલન કરશે તો ખર્ચ નોંધપાત્ર રીતે ઓછો થશે.

BPDBના અધિકારીના જણાવ્યા અનુસાર, નેપાળથી વીજળી પહોંચાડવા માટે લગભગ 26 કિમી ટ્રાન્સમિશન લાઇન ભારતીય ક્ષેત્રમાંથી પસાર થાય છે. જો બાંગ્લાદેશને પોતાના ખર્ચે ટ્રાન્સમિશન લાઇન નાખવાની મંજૂરી આપવામાં આવે તો નેપાળથી વીજળી આયાત કરવી અત્યંત સસ્તી પડશે.

બાંગ્લાદેશમાં તખ્તાપલટ પછી આવેલી વચગાળાની સરકાર ભારત પ્રત્યે સતત તીક્ષ્ણ વલણ દાખવી રહી છે, પરંતુ પાડોશી દેશમાં સ્થિતિ એવી છે કે જો ભારત મોં ફેરવશે તો ગંભીર આર્થિક સંકટ સર્જાશે. હકીકતમાં, બાંગ્લાદેશ સરકાર અને ભારતની અદાણી પાવરે 2017માં 25 વર્ષના વીજ પુરવઠાના સોદા પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા, પરંતુ જુલાઈ સુધીમાં, બાંગ્લાદેશ સરકાર લગભગ રૂ. 800 મિલિયનની ચૂકવણીની બાકી હતી.

અદાણી ગ્રુપે પણ બાકી રકમની ચુકવણીની માંગણી સાથે વીજ પુરવઠો કાપી નાખ્યો છે. જો કે, 27 ઓગસ્ટે ગૌતમ અદાણીએ વચગાળાની સરકારના મુખ્ય સલાહકારને પત્ર લખ્યો હતો, જેના પગલે બાંગ્લાદેશે અદાણી જૂથને લગભગ $30 મિલિયન ચૂકવ્યા છે. આ ઉપરાંત ભારતમાંથી 1100 મેગાવોટ પાવર સપ્લાય ઘટાડીને 900 મેગાવોટ કરવામાં આવ્યો છે.

બાંગ્લાદેશ લગભગ બે વર્ષથી વીજળીની કટોકટીનો સામનો કરી રહ્યું છે, જે હાલના સમયમાં ગાઢ બની રહ્યું છે, ગામડાઓમાં 19-19 કલાક અને શહેરોમાં 5-5 કલાક છે. બાંગ્લાદેશના ઉદ્યોગોને પણ અસર થઈ રહી છે. વાસ્તવમાં, બાંગ્લાદેશની અર્થવ્યવસ્થા મોટાભાગે નિકાસ પર નિર્ભર છે, આવી સ્થિતિમાં, પાવર કટોકટીથી કારખાનાઓ અને ઉદ્યોગોને નુકસાન નિકાસને અસર કરે છે, જેની સીધી અસર બાંગ્લાદેશની અર્થવ્યવસ્થા પર પડશે.