સફેદ ફોસ્ફરસ એ એક એવું શસ્ત્ર છે જે સફેદ ધુમાડાના વાદળ જેવું લાગે છે પરંતુ જ્યાં પણ તે પડે છે, તે સ્થળના તમામ ઓક્સિજનને ઝડપથી શોષી લે છે. લેબનીઝ સંશોધકોના જણાવ્યા અનુસાર, ઈઝરાયેલ 8 ઓક્ટોબર, 2023 થી આ વિવાદાસ્પદ રસાયણનો ઉપયોગ કરીને લેબેનોન પર 191 વખત હુમલો કરી ચૂક્યું છે.

ઇઝરાયેલે દક્ષિણ લેબેનોનની એક પટ્ટી પર સફેદ ફોસ્ફરસ બોમ્બનો વ્યાપક ઉપયોગ કર્યો છે. તેનો ઉપયોગ એવા વિસ્તારોમાં કરવામાં આવ્યો છે જ્યાં લોકોને ઇઝરાયેલી સેના દ્વારા તેમના ઘરે પાછા ન જવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે. ઉપરાંત, લેબનીઝ નાગરિકોને વિતરિત કરાયેલા નકશામાં તેને 'નો-ગો' વિસ્તાર તરીકે લાલ રંગમાં દર્શાવવામાં આવ્યો છે.

આ વર્ષે માર્ચમાં જ અલ જઝીરાએ નિષ્ણાતોના દાવા પર આધારિત એક રિપોર્ટમાં દાવો કર્યો હતો કે ઈઝરાયેલ સફેદ ફોસ્ફરસ બોમ્બનો ઉપયોગ ખાસ વ્યૂહરચના સાથે કરી રહ્યું છે જેથી તે દક્ષિણ લેબનોનના એક ભાગને બફર ઝોન બનાવી શકે.

લેબનીઝ સંશોધક અહેમદ બેદૌન અને પર્યાવરણીય કાર્યકર્તા જૂથ ગ્રીન સધર્નર્સ દ્વારા એકત્રિત કરવામાં આવેલા ડેટા અનુસાર, ઈઝરાયેલે 8 ઓક્ટોબર, 2023 થી વિવાદાસ્પદ રસાયણનો ઉપયોગ કરીને 191 હુમલા કર્યા છે, જેમાં 918 હેક્ટર (2,268 એકર) થી વધુને નુકસાન થયું છે.

સફેદ ફોસ્ફરસ એક એવું શસ્ત્ર છે જે 30 ડિગ્રી સેલ્સિયસથી વધુ તાપમાને ઓક્સિજનના સંપર્કમાં આવતાની સાથે જ આગ પકડી લે છે, તેને પાણીથી પણ ઓલવી શકાતું નથી. તે સફેદ ધુમાડાના વાદળ જેવું લાગે છે પરંતુ જ્યાં પણ તે પડે છે, તે તે જગ્યાના તમામ ઓક્સિજનને ઝડપથી શોષી લે છે. આવી સ્થિતિમાં, આ કારણે જે લોકો આગમાંથી બચી જાય છે, તેઓ ગૂંગળામણને કારણે મૃત્યુ પામે છે.

ઇઝરાયેલ દાવો કરે છે કે તે યુદ્ધના મેદાનમાં ધુમાડો બનાવવા માટે સફેદ ફોસ્ફરસ શસ્ત્રોનો ઉપયોગ કરે છે, જ્યારે માનવ અધિકાર જૂથો કહે છે કે તેણે તેનો ઉપયોગ ગાઝા અને લેબનોન બંનેમાં કર્યો છે, યુદ્ધના મેદાનમાં નહીં, પરંતુ વસ્તીવાળા વિસ્તારોમાં તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે, જે ઉલ્લંઘન છે આંતરરાષ્ટ્રીય માનવતાવાદી કાયદાના.

લક્ઝમબર્ગ સ્થિત સંરક્ષણ વિશ્લેષક હમઝે અત્તરે અલ જઝીરાને જણાવ્યું હતું કે યુદ્ધના વિસ્તારોમાં સફેદ ફોસ્ફરસનો ઉપયોગ ત્રણ પરિસ્થિતિઓમાં થઈ શકે છે: પ્રથમ - સૈનિકોની વધુ હિલચાલને રોકવા માટે સ્મોક સ્ક્રીન તરીકે, બીજું - સ્થળોએથી લડાકુ વિમાનો અને લશ્કરી સાધનોને દૂર કરવા માટે અને ત્રીજું રોકેટ પ્રક્ષેપણ પહેલા અથવા પછી કોઈપણ પગલાં લેવા માટે, પરંતુ હ્યુમન રાઈટ્સ વોચને જૂન 2024 સુધીમાં આવા ઓછામાં ઓછા 5 કેસ મળ્યા જ્યાં વસ્તીવાળા રહેણાંક વિસ્તારોમાં તેનો ગેરકાયદેસર ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે.

લેબનીઝ સંશોધક અહેમદ બેદૌન દ્વારા કરવામાં આવેલ અભ્યાસ પુષ્ટિ કરે છે કે ઇઝરાયેલે સંઘર્ષના શરૂઆતના મહિનાઓમાં દક્ષિણ લેબનોનમાં વધુ તીવ્રતા સાથે સફેદ ફોસ્ફરસનો ઉપયોગ કર્યો હતો. 2023 ના પ્રથમ બે મહિનામાં, ઓક્ટોબરમાં 45 હુમલા અને નવેમ્બરમાં 44 હુમલા થયા, જે અત્યાર સુધીમાં કુલ 191 સફેદ ફોસ્ફરસ હુમલામાંથી 99 હતા.