એકનાથ શિંદેને એક પછી એક ફટકો, CMની ખુરશી બાદ ગૃહ મંત્રાલયે 'રમ્યું'

મહારાષ્ટ્રમાં વિભાગને લઈને વાતચીત ચાલી રહી છે. જ્યાં એકનાથ શિંદે ગૃહ મંત્રાલયની માંગણી કરી રહ્યા છે. તે જ સમયે, સીએમ દેવેન્દ્ર ફડણવીસ ગૃહ મંત્રાલય પોતાની પાસે રાખવા માંગે છે અને શિંદેને અન્ય વિભાગોની ઓફર કરી છે. આવી સ્થિતિમાં શિંદેએ પહેલા સીએમ પદ ગુમાવ્યું અને હવે ગૃહમંત્રી બનવાની તેમની ઈચ્છા પણ પૂરી થતી જણાતી નથી.

મહારાષ્ટ્રના ચૂંટણી પરિણામોએ સત્તાની રમત સંપૂર્ણપણે બદલી નાખી છે. અઢી વર્ષ સુધી સીએમ રહેલા એકનાથ શિંદે ભલે પોતાના ધારાસભ્યોની સંખ્યા વધારવામાં અને ઉદ્ધવ ઠાકરે પાસેથી શિવસેનાનો વારસો જીતવામાં સફળ રહ્યા હોય, પરંતુ મહાગઠબંધનમાં ભાજપના મોટા ભાઈની ભૂમિકામાં આવ્યા પછી , તે પાવર ગેમમાં એક પછી એક ફટકાનો સામનો કરી રહ્યો છે.

શિંદેએ પહેલા સીએમની ખુરશી ગુમાવી અને હવે ગૃહમંત્રી બનવાની તેમની ઈચ્છા પણ પુરી થતી જણાતી નથી જ્યારે અજિત પવાર નાણા વિભાગમાં જશે તે લગભગ નિશ્ચિત છે.

મુખ્યમંત્રી બન્યા બાદથી ભાજપ દેવેન્દ્ર ફડણવીસના નેતૃત્વમાં ફ્રન્ટ ફૂટ પર રમી રહી છે. ભાજપ માત્ર સત્તાની લગામ જ નહીં પરંતુ રાજકીય સત્તા પણ પોતાના હાથમાં રાખવા માંગે છે.

શિવસેનાની ગૃહ મંત્રાલયની માંગ સામે ભાજપ ઝૂકવા તૈયાર નથી. આવી સ્થિતિમાં ભાજપે શિંદે છાવણીને ગૃહને બદલે મહેસૂલ, શહેરી વિકાસ અને જાહેર બાંધકામ વિભાગમાંથી એકની પસંદગી કરવાનો વિકલ્પ આપ્યો છે.

ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસના અહેવાલ મુજબ, ભાજપે શિવસેનાને સ્પષ્ટ કરી દીધું છે કે તે ગૃહ મંત્રાલય ન આપી શકે. તેના બદલામાં અન્ય વિભાગો તેમને પૈસા આપવા તૈયાર છે.

શિવસેના દ્વારા એકનાથ શિંદેને ગૃહ મંત્રાલય આપવા માટે દબાણ બનાવવામાં આવી રહ્યું છે. ગુલાબરાવ પાટીલ, સંજય શિરસાટ, ભરત ગુગાવાલે સહિત શિવસેનાના ઘણા નેતાઓ શિંદેને ગૃહમંત્રી બનાવવાની હિમાયત કરી રહ્યા છે, પરંતુ ભાજપ આ માટે તૈયાર નથી.

દેવેન્દ્ર ફડણવીસે એક ન્યૂઝ ચેનલને આપેલા ઈન્ટરવ્યુમાં કહ્યું કે કેન્દ્રમાં ભાજપની આગેવાની હેઠળની સરકાર છે, કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલય ભાજપ (અમિત શાહ) પાસે છે. આવી સ્થિતિમાં સંકલન સરળ બને છે કારણ કે ગૃહ મંત્રાલયનું પદ સત્તાની લગામ રાખનાર પક્ષ પાસે છે.

દેવેન્દ્ર ફડણવીસે 2014 થી 2019 દરમિયાન મુખ્યમંત્રી રહીને ગૃહ મંત્રાલય પોતાની પાસે રાખ્યું હતું. આ સમયગાળા દરમિયાન તેમણે ઘણા મહત્વપૂર્ણ અને સુધારાત્મક પગલાં લીધા હતા. ફડણવીસ સરકાર દ્વારા લેવામાં આવેલી પહેલથી પોલીસ દળને એક કરવામાં મદદ મળી હતી.

શિંદેના અઢી વર્ષ દરમિયાન પણ ગૃહ મંત્રાલય ફડણવીસ પાસે હતું. આ જ કારણ છે કે ફડણવીસ કોઈપણ ભોગે આ વિભાગ પોતાની પાસે રાખવા માંગે છે.

આ માટે શિવસેનાને અન્ય મહત્વપૂર્ણ વિભાગોનો વિકલ્પ આપવામાં આવ્યો છે, પરંતુ શિંદે કેમ્પ ગૃહ મંત્રાલયની માંગ પર અડગ છે. આવી સ્થિતિમાં ભાજપ શિંદેને મહેસૂલ, શહેરી વિકાસ અને જાહેર બાંધકામ જેવા વિભાગો ઓફર કરી રહી છે.

મહારાષ્ટ્રમાં 1995 પહેલા મુખ્યપ્રધાને મોટાભાગનો સમય ગૃહ વિભાગ પોતાની પાસે રાખ્યો હતો. 1995માં જ્યારે રાજ્યમાં ભાજપ-શિવસેનાની સરકાર બની ત્યારે પહેલા મનોહર જોશી અને પછી નારાયણ રાણે સીએમ બન્યા હતા. આવી સ્થિતિમાં ભાજપને ગૃહ વિભાગની જવાબદારી મળી છે.

ગોપીનાથ મુંડે ગૃહમંત્રી હતા. આ પછી જ્યારે વિલાસરાવ દેશમુખ રાજ્યના સીએમ બન્યા ત્યારે કોંગ્રેસે NCPને ગૃહ ખાતું આપ્યું અને છગન ભુજબળે ગૃહ ખાતું સંભાળ્યું. કોંગ્રેસના સુશીલ કુમાર શિંદે અને વિલાસરાવ મુખ્યમંત્રી રહ્યા જ્યારે એનસીપીના નેતા આરઆર પાટીલ ગૃહમંત્રી બન્યા.

અશોક ચવ્હાણના સીએમ તરીકેના કાર્યકાળ દરમિયાન એનસીપીના નેતા જયંત પાટીલ ગૃહ પ્રધાન હતા અને ત્યારબાદ પૃથ્વીરાજ ચવ્હાણના કાર્યકાળ દરમિયાન આરઆર પાટીલ ગૃહ પ્રધાન હતા. 2014 થી 2019 સુધી, ફડણવીસે સીએમ તરીકે ગૃહ વિભાગ પોતાની પાસે રાખ્યું.

ઉદ્ધવ ઠાકરે સીએમ બનતા પહેલા આ વિભાગ એનસીપી પાસે ગયો અને પહેલા અનિલ દેશમુખ અને બાદમાં દિલીપ વાલસે પાટીલે ગૃહ વિભાગ સંભાળ્યું. જ્યારે શિંદે મહારાષ્ટ્રના મુખ્યમંત્રી બન્યા ત્યારે ભાજપને આ વિભાગ મળ્યો અને ફડણવીસે તેને નાયબ મુખ્યમંત્રી તરીકે સંભાળ્યો.

મહાગઠબંધનમાં અજિત પવારની એન્ટ્રી બાદ તેમને નાણા ખાતું આપવામાં આવ્યું હતું, હવે જ્યારે સત્તાની ભૂમિકા પલટાઈ છે ત્યારે એકનાથ શિંદે તેના બદલામાં ગૃહ વિભાગ ઈચ્છે છે કે ફડણવીસ કેબિનેટમાં મંત્રી પદની વહેંચણી તેમની તાકાત પ્રમાણે થશે બેઠકો એકનાથ શિંદેની શિવસેના સતત ગૃહ મંત્રાલયની માંગ કરી રહી છે.

આવી સ્થિતિમાં ભાજપ ગૃહ મંત્રાલયના બદલામાં વધુ મંત્રી પદ અને અન્ય ક્રીમી વિભાગો સોંપી શકે છે. ગૃહ વિભાગ ઉપરાંત ભાજપ ઉર્જા, જળ સંસાધન, આદિજાતિ કલ્યાણ, આવાસ, ગ્રામીણ વિકાસ, ઓબીસી કલ્યાણ અને ઉચ્ચ અને ટેકનિકલ શિક્ષણ વિભાગો જાળવી રાખવા માંગે છે.

શિંદે સરકાર દરમિયાન ભાજપ પાસે મહેસૂલ અને જાહેર બાંધકામ વિભાગ પણ હતું. જો શિવસેના શહેરી વિકાસ જાળવી રાખે છે, તો મહેસૂલ/જાહેર બાંધકામ વિભાગ પાછું ભાજપ પાસે આવશે.

જો કે, જો શિવસેના ઉદ્યોગો, શાળા શિક્ષણ, આરોગ્ય, પાણી પુરવઠા અને સ્વચ્છતા, જાહેર કાર્યો (જાહેર ઉપક્રમો), લઘુમતી વિકાસ અને વક્ફ બોર્ડના વિકાસને જાળવી રાખે છે, તો તેને મરાઠી ભાષા પર અગ્રતા મળશે, જે તેની અગાઉની સરકારમાં હતી.

અજિત પવારની NCP એ સંકેત આપ્યો છે કે તે યથાસ્થિતિ જાળવી રાખવામાં આરામદાયક છે. જ્યારે તેણી હાઉસિંગ વિભાગની માંગ કરી રહી છે, ત્યારે એનસીપી જે મુખ્ય મંત્રાલયોને જાળવી રાખવા માંગે છે તેમાં નાણા, સહકાર, કૃષિ, આરોગ્ય અને ઉચ્ચ શિક્ષણ, તેમજ ખાદ્ય અને ઔષધ વહીવટ અને મહિલા અને બાળ કલ્યાણનો સમાવેશ થાય છે.

શિંદેના નજીકના સંજય શિરસાટે કહ્યું કે શિંદે આ અંગે અમિત શાહ સાથે વાત કરશે. આવા સંજોગોમાં જોવાનું એ રહે છે કે શું સીએમની ખુરશી ગુમાવ્યા બાદ શિંદેનું ગૃહ મંત્રાલય સંભાળવાનું સપનું પૂરું નહીં થાય?