આ ભાગ દોડ વારી જીવન શૈલીમાં માતા-પિતા તરફથી બાળકોને ઓછો સમય અપાય ત્યારે ઘણીબધી મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડતો હોય છે,તો શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે નાના નચિંત બાળકો પણ માનસિક તણાવમાંથી પસાર થઈ શકે છે? આ બાળકો એ ઉંમરે ભાવનાત્મક અને શારીરિક રીતે નબળાઈ અનુભવે છે જ્યારે તેમને રમત-ગમતથી ખુશ થવું જોઈએ. જો કે, આ બધા બાળકોમાં નથી થતું, પરંતુ આજની જીવનશૈલી અનુસાર, મોટાભાગના બાળકોમાં તણાવ અને હતાશા જેવા લક્ષણો જોવા મળે છે.
બાળકોમાં માનસિક તાણના કારણો :-
બાળકોની જીવનશૈલી પણ પુખ્ત વયના લોકોની જેમ મુશ્કેલ બની ગઈ છે. અભ્યાસથી લઈને રમતગમત સુધી ટોપર બનવાની આ દોડમાં દરેક વ્યક્તિ સતત આગળ આવવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. તો ચાલો જાણીએ બાળકોમાં ડિપ્રેશનના કારણો શું છે?
- અભ્યાસમાં પાછળ પડે છે
- બહુવિધ કૌશલ્યો શીખવાનો પ્રયાસ કરીને થાકી ગયો
- મિત્રો દ્વારા મજાક ઉડાવી
- માતા-પિતા વચ્ચેના મતભેદો અને લડાઈઓ જોવી
- સંબંધી અથવા પાડોશીને કારણે અસુરક્ષિત અનુભવો
- ઘર અને શાળા શિફ્ટ
- શારીરિક ફેરફારોમાંથી પસાર થવું
- ઘર અને શાળામાં નિંદા
- શારીરિક શોષણ
- કોઈ પ્રિય વ્યક્તિનું મૃત્યુ
- દિનચર્યામાં વિક્ષેપ
- ઊંઘનો અભાવ
- નાણાકીય મુશ્કેલીમાં રહેશો
- અતિશય મોબાઇલ જોવા
- ઠપકો આપવા અથવા માર મારવાના ડરથી દરેકને ખુશ કરવાનો પ્રયાસ કરવો
જો આપણે આપણા બાળક સાથે ધ્યાનપૂર્વક વાત કરીએ અને તેને સમજીએ તો આવા અસંખ્ય કારણોની યાદી તૈયાર થઈ શકે છે.
બાળક માનસિક રીતે સ્વસ્થ છે કે નહીં તે કેવી રીતે શોધી શકાય ?
માનસિક તણાવના લક્ષણોને ધ્યાનમાં રાખીને, આપણે તેનો સામનો કરવો જોઈએ અને તેના તણાવને ઘટાડવાની જવાબદારી લેવી જોઈએ. બાળકોમાં ડિપ્રેશનના ચિહ્નો પુખ્ત વયના લોકો કરતા થોડા અલગ હોઈ શકે છે. તો ચાલો જાણીએ કે તમે તેમને કેવી રીતે ઓળખી શકો:
- કારણ વગર રડવું
- મૌન રહેવું
- ભૂખ ના લાગવી
- ચિંતા
- ચીડિયાપણું
- મક્કમતા
- માથાનો દુખાવો
- ગુસ્સો
- સ્ક્રેચ અથવા ડંખ
- વિશ્વાસનો અભાવ
- આખો સમય મા-બાપને વળગી રહેવું કે બળતરામાં તેમનાથી દૂર ભાગવું
- અજાણ્યાઓને મળવામાં સંકોચ
- ભયમાં રહેવું, થાક લાગવો
- ઊંઘમાંથી અચાનક જાગવું
- મોડા સૂવાનો સમય
- જ્યારે મોબાઈલ ન મળે ત્યારે બૂમો પાડવી કે રડવું
જો લક્ષણો દેખાય તો શું કરવું?
જો તમને બાળકમાં સમાન નકારાત્મક લક્ષણો દેખાય છે, તો સમજો કે બાળક તણાવ સાથે સંઘર્ષ કરી રહ્યું છે. બાળકને ઠપકો આપશો નહીં અથવા તેને મારશો નહીં, અને ટોણા માંરીને વાત કરશો નહીં. સૌ પ્રથમ બાળકને પ્રેમથી ગળે લગાડો અને તેને અહેસાસ કરાવો કે તે તમારી સાથે બિલકુલ સુરક્ષિત છે. તે પછી બાળકને સંપૂર્ણ રીતે ખુલ્લેઆમ બોલવાની તક આપો અને કોઈપણ પગલા પર અથવા અન્ય કોઈની સામે તેની ટીકા ન કરો. આ માટે તમે મનોચિકિત્સકની મદદ પણ લઈ શકો છો.