હિન્દુ ધર્મમાં પંચદેવ અને પંચોપચાર પૂજાનું છે ઘણું મહત્વ, જાણો શા માટે?

પંચ દેવ, પંચામૃત, પાંચ કર્મેન્દ્રિય, પંચ મહાભૂત, પંચોપચાર પૂજા વગેરે જેવી સનાતન પરંપરામાં પાંચની સંખ્યાનું મહત્વ ખૂબ જ છે. કોઈપણ શુભ કાર્ય દરમિયાન જ્યાં પંચદેવ એટલે કે ભગવાન સૂર્ય, સૌપ્રથમ પૂજન પામેલા ભગવાન ગણેશ, દેવી દુર્ગા, દેવાધિદેવ ભગવાન શિવ અને ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરવામાં આવે છે, જો નિયમ હોય તો, પંચોપચાર એટલે કે સુગંધ, ફૂલોથી આ તમામ દેવતાઓની પૂજા કરવાનું વિશેષ મહત્વ છે.

આવો જાણીએ આ પાંચ પ્રકારના મુખ્ય દેવતાઓ અને તેમની પાંચ પ્રકારની પૂજા વિશે. સનાતન પરંપરામાં, કોઈપણ શુભ કાર્ય પાંચ દેવતાઓની પૂજા વિના અધૂરું માનવામાં આવે છે, ભગવાન સૂર્ય આકાશ તત્વ, ભગવાન ગણેશ જળ તત્વ, દેવી દુર્ગા અગ્નિ તત્વ, ભગવાન શિવ પૃથ્વી તત્વ અને ભગવાન વિષ્ણુ વાયુ તત્વનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ પાંચ દેવી-દેવતાઓની પૂજા કરવાથી વ્યક્તિના તમામ કાર્યો સરળતાથી પૂર્ણ થાય છે. આ પાંચ દેવતાઓમાં ગણપતિની પૂજા કરવાથી કામમાં આવતા અવરોધો દૂર થાય છે અને શુભ લાભ મળે છે. બીજી તરફ બ્રહ્માંડના રક્ષક ગણાતા ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરવાથી સુખ અને સૌભાગ્યની પ્રાપ્તિ થાય છે.

બીજી તરફ શક્તિની સાધના કરવાથી જીવન સંબંધિત તમામ પ્રકારના રોગ, દુ:ખ અને શત્રુઓનો નાશ થાય છે અને મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે, જ્યારે દ્રશ્ય દેવતા સૂર્યની પૂજા કરવાથી સ્વાસ્થ્ય અને સૌભાગ્યની પ્રાપ્તિ થાય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે શ્રદ્ધા અને ભાવનાથી વ્યક્તિની પૂજા કરવાથી તેના પ્રિય દેવતાઓની કૃપા જલ્દી વરસે છે. ઘણી વખત દૈવી સાધના-પૂજામાં પંચોપચાર પૂજાનો ઉલ્લેખ જોવા મળે છે. આમાં, પાંચ દેવતાઓ એટલે કે ભગવાન ગણેશ, ભગવાન શિવ, માતા દુર્ગા, ભગવાન વિષ્ણુ અને દૃશ્યમાન દેવતા ભગવાન સૂર્યદેવની સુગંધ, ફૂલો, ધૂપ, દીપ અને નૈવેદ્યથી પૂજા કરવામાં આવે છે. પંચોપચાર પદ્ધતિમાં પાંચ પ્રકારની મુદ્રાઓમાં કોઈપણ દેવતાની પાંચ રીતે પૂજા કરવાનું કહેવામાં આવ્યું છે, જેના દ્વારા દેવતાઓને તે પૂજા સામગ્રી પ્રાપ્ત થાય છે. તેમાં ગંધ મુદ્રા, ફૂલ મુદ્રા, ધૂપ મુદ્રા, દીપ મુદ્રા અને નૈવેદ્ય મુદ્રાનો સમાવેશ થાય છે.