મોદી માસ્ટરમાઇન્ડ : પીએમ મોદીના યુરોપ પ્રવાસે વૈશ્વિક પડકારો વચ્ચે સંબંધોને નવી દિશા આપી

વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીનો યુરોપ પ્રવાસ એવા સમયે પૂરો થયો જ્યારે વિશ્વ વ્યવસ્થા અયનકાળમાં છે અને વિશ્વ નવા પડકારોનો સામનો કરી રહ્યું છે. કોવિડ-19 રોગચાળો હજી સમાપ્ત થયો નથી. તેની અસર હજુ ટકવાની બાકી છે. તેથી, વિશ્વને તેના પડકારોને હરાવીને શાંતિ, સમૃદ્ધિ અને સુરક્ષા માટે સાથે મળીને કામ કરવાની જરૂર હતી, પરંતુ રુસો-યુક્રેન યુદ્ધે તેને પૃષ્ઠભૂમિમાં ધકેલી દીધી છે અને નવા પડકારો આગળ ધકેલી દીધા છે.

આ યુદ્ધ એક વિભાજન રેખા બનાવી રહ્યું છે જ્યાંથી 'નિયો કોલ્ડ વોર' (નવું શીત યુદ્ધ) ફરી શરૂ થઈ શકે છે, યુદ્ધનું પરિણામ ગમે તે આવે. નજીકથી જોવામાં આવે તો, ભારત માત્ર આ સંજોગોને સારી રીતે સમજી શક્યું નથી, પરંતુ તે રુસો-યુક્રેન યુદ્ધ પર તટસ્થતાની એક સરસ લાઇનને પણ કાળજીપૂર્વક ચાલતું હતું. આ ભારતીય વિદેશ નીતિની સુંદરતા પણ છે અને કદાચ વિશ્વની જરૂરિયાત પણ છે. આ મુલાકાત દરમિયાન વડા પ્રધાન મોદી જર્મનીની નિયો-વ્યાપારી નીતિઓને ધ્યાનમાં રાખીને બંને દેશો વચ્ચે સ્થાપિત સંબંધોને 'રીબૂટ' કરવાના હતા. નોર્ડિક દેશો સાથે 'ગ્રીન સ્ટ્રેટેજિક પાર્ટનરશિપ'ની પ્રગતિની સમીક્ષા કરતી વખતે, તે મૂલ્યવર્ધનના માર્ગો અને ફ્રાન્સ સાથે સ્થાપિત 'ફોર્મિડેબિલિટી' અને 'કોમ્પેટિબિલિટી' આધારિત સંબંધોને આગળ લઈ જવાની વ્યૂહરચના શોધવાનો હતો. યુક્રેન યુદ્ધના સંદર્ભમાં યુરોપના સહેજ બદલાયેલા મૂડની વચ્ચે આગળનો માર્ગ પણ સામાન્ય કરતાં કંઈક અલગ પડકાર હતો.

વડાપ્રધાન મુલાકાતના આગલા તબક્કામાં ડેનમાર્ક પહોંચ્યા હતા. ઉલ્લેખનીય છે કે ભારત અને ડેનમાર્ક વચ્ચે રાજદ્વારી સંબંધોનો પાયો વર્ષ 1957માં નંખાયો હતો. તે સમયે તત્કાલિન વડાપ્રધાન જવાહરલાલ નેહરુ ડેનમાર્કની મુલાકાતે ગયા હતા. બંને દેશો આર્થિક, રાજકીય, શૈક્ષણિક, ઉર્જા અને સંશોધન ક્ષેત્રે સહકાર સાથે સૌહાર્દપૂર્ણ અને મૈત્રીપૂર્ણ સંબંધોનો આનંદ માણે છે. સપ્ટેમ્બર 2020 માં, ભારત અને ડેનમાર્ક દૂરગામી લક્ષ્યો સાથે 'ગ્રીન સ્ટ્રેટેજિક પાર્ટનરશિપ'ના નવા યુગની શરૂઆત કરી. કારણ કે ક્લાઈમેટ ચેન્જ અને અન્ય વૈશ્વિક સમસ્યાઓ સંબંધિત કાયમી ઉકેલો શોધવાનો આ સમય છે. આ દૃષ્ટિકોણથી ભારત-ડેનમાર્ક (ભારત-નોર્ડિક) સંબંધો નિર્ણાયક ગણી શકાય. વડા પ્રધાને કોપનહેગનથી એવો સંદેશ પણ આપ્યો છે કે જ્યારે બંને દેશો લોકશાહી અને કાયદાના શાસન જેવા મૂલ્યો વહેંચે છે, ત્યારે અમારી પાસે પૂરક શક્તિઓ પણ છે. મહત્વનું છે કે, વડાપ્રધાન મોદી અને ડેનમાર્કના વડાપ્રધાન વચ્ચે જબરદસ્ત કેમિસ્ટ્રી હતી, જે ભારત-ડેનમાર્ક સંબંધોને આગળ લઈ જવામાં ઘણું આગળ વધશે.